Pnącza na balkon: jakie rośliny pnące na balkon wybrać?

Mieszkanie w wielkim mieście z betonu? Wścibscy sąsiedzi? A może po prostu chęć wprowadzenia nowego gatunku do balkonowej uprawy? Niezależnie od powodów, kwiaty pnące na balkon to strzał w dziesiątkę – osłonią przed niepożądanym wzrokiem i słońcem, pomogą odetchnąć od miejskiego zgiełku, będą cieszyć kolorem, a niektóre odmiany również zapachem. Jak opiekować się pnączami? Jakie są najpopularniejsze gatunki tych roślin? Które odmiany są odpowiednie do uprawy w słońcu, a którym lepiej będzie służył cień? Zapraszamy na krótki przewodnik po świecie pnących roślin.

Pnącza na balkon – pielęgnacja

Podstawową kwestią dotyczącą uprawy pnączy jest zapewnienie im odpowiednich podpór, po których będą mogły się wspinać. Rodzaj podpory, jej rozmiar i konstrukcję należy dopasować do gatunku roślin, bowiem innego wsparcia potrzebują pnącza o pędach cienkich i delikatnych, innego te o grubych łodygach, a jeszcze innego rośliny krzewiące się bujnie i mogące posiadać spory ciężar. Wśród najczęściej stosowanych wsporników znajdują się drewniane kratownice, linki oraz haki.

Decydując się na posadzenie pnączy na balkonie, musimy zapewnić im odpowiednio dużo miejsca. Z jednej strony oznacza to pozostawienie im wystarczająco rozległej przestrzeni, po której będą mogły się wspinać, z drugiej – posadzenie roślin we właściwych pojemnikach. Rośliny pnące na balkon uważane za jednoroczne mogą zostać umieszczone w małych lub średnich donicach, jednak jeśli planujemy uprawę pnączy wieloletnich lepiej zdecydować się na donice o większych rozmiarach.

Rośliny pnące najczęściej preferują glebę żyzną, przepuszczalną i umiarkowanie wilgotną. Pnącza przeznaczone na słoneczny taras lub balkon będą wymagały większych ilości wody i częstszego podlewania niż ich cieniolubni koledzy. Wszystkim gatunkom i odmianom przyda się dobrze dobrany nawóz do roślin kwitnących, bo pnącza jako szybko rozrastające się rośliny pochłaniają duże ilości substancji odżywczych – najwięcej potrzebują ich w okresie wegetacyjnym, czyli od kwietnia do końca sierpnia.

Ważnym zabiegiem pielęgnacyjnym jest przycinanie, zwłaszcza jeśli chodzi o szybko rosnące pnącza na balkon. Ogranicza ono niepożądane krzewienie się rośliny, które mogłoby być uciążliwe dla sąsiadów, pobudza jej kwitnienie i równomierny rozrost – najlepszą porą na przycinanie pędów jest wczesna wiosna.

Pnącza na słoneczny balkon i taras

Na taras lub balkon usytuowany od strony południowej lub zachodniej koniecznie należy dobrać rośliny światłolubne, które dobrze znoszą nawet bezpośrednie nasłonecznienie. Na wystawie południowej słońce operuje przez cały dzień, co oznacza, że latem panuje na nim wysoka temperatura. Rano światło jest rozproszone, zaś po południu i wieczorem pada od zachodu. Najbardziej upalną porą jest środek dnia – wówczas może być konieczne zapewnienie roślinom osłony, bo ich liście mogą ulec poparzeniu. Nieco łagodniejsze warunki panują na balkonach o wystawie zachodniej – są one ciepłe i dobrze nasłonecznione, ale ryzyko przypalenia roślin jest dużo mniejsze.

Pnącza rekomendowane na balkony słoneczne to głównie kwiaty doniczkowe pnące kwitnące. Jedną z najpopularniejszych tego typu roślin jest groszek pachnący (Lathyrus odoratus), w największym stopniu ceniony za swój odurzający aromat. Fioletowoniebieskie, białe, żółte, pomarańczowe lub różowe kwiaty pojawiają się w okresie od czerwca do sierpnia. Równie popularnym pnączem jest nasturcja większa (Tropaeolum Majus) – jednoroczna roślina o smukłych pędach, jasnozielonych liściach i soczyście żółtych, pomarańczowych lub czerwonych kwiatach rozwijąjących się od czerwca do września. Nasturcja może również rosnąć na stanowiskach półcienistych, ale będzie wówczas słabiej kwitła i krzewiła się mniej bujnie.

Jednym z najczęściej hodowanych pnączy kwitnących jest powojnik tangucki (Clematis tangutica), a to ze względu na swoją mrozoodporność i łatwość w uprawie. Roślina potrzebuje żyznej, umiarkowanie wilgotnej i przepuszczalnej gleby. Od czerwca do sierpnia zakwita dzwonkowatymi kwiatami – żółtymi, słomkowymi lub białymi. Równie ozdobne co kwiaty, są jej puszyste owocostany, które mogą przetrwać na gałązkach nawet do grudnia!

Dobrze znaną w Polsce rośliną jest również męczennica (Passiflora). Krzewi się ona bardzo mocno, dlatego stanowi idealny wybór, jeśli zależy nam stworzeniu prawdziwej kwitnącej kurtyny. Najczęściej spotykaną odmianą jest męczennica błękitna o dużych niebieskofioletowych kwiatach. Co ciekawe, owocem męczennicy jest marakuja – podobny do śliwki owoc, który można wykorzystać do ciast i deserów, ale z którego można też wyhodować nową roślinę. Gęste pnącze odpowiednie na balkon to także milin amerykański (Campsis radicans) – wieloletnia roślina pochodząca z południowo-wschodnich rejonów Stanów Zjednoczonych. Sztywne łodygi milinu przyczepiają się do chropowatych ścian i kory drzew za pomocą małych korzonków. Jego czerwonopomarańczowe kwiaty pojawiają się od lipca do września.

Z kwitnących i ciepłolubnych pnączy warto jeszcze wymienić kobeę pnącą (Cobaea scandens, jednoroczną, łatwą w uprawie roślinę o fioletowych kwiatach w kształcie kielichów oraz tunbergię oskrzydloną (Thunbergia alata) wydającą intensywnie żółte kwiaty z czarnym oczkiem w środku.

Bardzo dekoracyjną rośliną o egzotycznym wyglądzie jest również rodochiton (Rhodochiton atrosanguineus). Pochodzi on z upalnego Meksyku i cechuje się dużymi, wiszącymi kwiatami w dwóch odcieniach fioletu – z jaśniejszych i mniejszych płatków ułożonych w kształt gwiazdy wychylają się długie kielichy w kolorze śliwki.

Pnącza na zacieniony balkon i taras

Cień dominuje na balkonach ulokowanych od północy i wschodu. Na wystawach północnych słońce pojawia się jedynie wczesnym rankiem i późnym popołudniem – w ciągu dnia światło jest rozproszone, zaś temperatura stała i niezbyt wysoka. Balkony i tarasy wschodnie dysponują nieco większymi ilościami słońca, które operuje na nich od rana do południa. Promienie nie są jednak zbyt intensywne, a raczej miękkie i rozproszone.

Typowym pnączem sadzonym na zacienionych balkonach jest bluszcz pospolity (Hedera helix) – roślina długowieczna, bardzo wytrzymała i zimozielona. Najtrudniejsze w jego uprawie są początki, gdyż młode sadzonki mogą sprawiać problemy z przyjęciem się. Jednak gdy to się uda, po około roku roślina zacznie szybko się krzewić.

Do sadzenia w ocienionych miejscach nadają się również wiciokrzewy (Lonicera), choć im więcej słońca, tym bujniej zakwitną. W cieniu najlepiej poradzi sobie wiciokrzew pomorski zakwitający pachnącymi, dwukolorowymi kwiatami oraz wiciokrzew Tellmana wydający latem duże, żółte kwiatostany. Na wystawach północnych i wschodnich można również spróbować hodować niektóre odmiany powojników (Clematis) – najlepsze powojniki na balkon zlokalizowany w cieniu to odmiana alpejska, tangucka i włoska.

Stosunkowo mało znaną rośliną idealną do sadzenia w miejscach cienistych i wilgotnych, jest hortensja pnąca (Hydrangea anomala subsp. petiolaris). Jej jasnozielone liście gęsto porastają rdzawe gałązki, a zimą przebarwiają się na złoty kolor. Białe i zielonkawe kwiaty hortensji zakwitają na przełomie czerwca i lipca po kilku latach od posadzenia pnącza. Zaletą rośliny jest jej mrozoodporność i długowieczność. Na bardzo cienistych balkonach i tarasach znakomicie poradzi sobie również akebia (Akebia), cechująca się szybkim wzrostem i brakiem szczególnych wymagań jeśli chodzi o warunki uprawy. Wiosną akebia rozkwita drobnymi fioletowymi kwiatami, zaś jej jasnozielone liście są w stanie przetrwać na gałązkach również zimą. Równie niewymagający jest winobluszcz pięciolistkowy (Parthenocissus quinquefolia), znany również jako dzikie wino – porasta on gęsto ścianę, po której się wspina, a jesienią przebarwia się na czerwono.