Przyciemnianie światła – co warto wiedzieć o ściemniaczach i zarządzaniu oświetleniem w domu?

Światło w domu to nie tylko kwestia wygody. Oczywiście, gdy za oknem robi się ciemno, sztuczne oświetlenie to konieczność, od której nie da się uciec. Zwróćmy jednak uwagę na coś więcej – światło służy przecież nie tylko do bezpiecznego poruszania się po mieszkaniu. Może być również doskonałą ozdobą przestrzeni, podkreślić wystrój i architektoniczne niuanse, a także wyczarować wyjątkowy nastrój we wnętrzach. Żeby światło tworzyło atmosferę, warto znać kilka niuansów technicznych i możliwości, jakie dają dostępne na rynku urządzenia. Jedną z najważniejszych funkcji jest ściemnianie – sprawdź, jak wybrać ściemniacze i zarządzać oświetleniem wygodnie i ekonomicznie.

Ściemnianie w domu, czyli regulacja jasności oświetlenia – tylko pozytywne aspekty

Najprostszym sposobem na zabawę światłem jest regulacja jego natężenia. Ściemnianie i rozjaśnianie światła to nie tylko dostosowanie jego natężenia do okoliczności, ale też oszczędności. Wieczorny relaks to naturalne przygaszenie żarówek, zaś praca w kuchni czy inne manualne czynności wymagają większego natężenia światła – to przecież logiczne.

Najprostszym sposobem, na „ściemnianie” w domu jest np. wyłączenie części opraw oświetleniowych. Jednak bardziej efektownym (i efektywnym) rozwiązaniem jest zastosowanie ściemnianych źródeł światła i odpowiednich urządzeń sterujących ich natężeniem. Nie każda żarówka przygotowana jest do świecenia zmiennym natężeniem. Żarówki LED mają wbudowany wewnętrzny zasilacz i nie każda z nich będzie nadawała się ściemniania. Ważne jest, aby przy doborze żarówek wybierać te, które mają odpowiednie oznaczenie przypominające potencjometr.

Jednakowoż samo kupno żarówki nie daje możliwości sterowania nią – należy dobrać odpowiednie urządzenie, które będzie nią sterowało. Ściemniacze, bo o nich mowa, to urządzenia, które w łatwy sposób pomagają zarządzać oświetleniem. Należy jednak zwrócić uwagę, aby dobrze dobrać urządzenie do źródła światła. Żeby to zrobić, należy dysponować podstawową wiedzą z dziedziny elektryki.

Ściemniacz światła – jak wybrać mądrze?

Przed wyborem odpowiedniego urządzenia do ściemniania należy określić przede wszystkim rodzaj źródła światła. W inny sposób ściemnia się paski LED, które są zasilane napięciem 12 lub 24V o prądzie stałym (DC), a zupełnie inaczej lampy LED itd. zasilane napięciem sieciowym 230V, o prądzie przemiennym (AC). Ściemnianie pasków LED odbywa się za pomocą PWM (Pulse Width Modultion). Napięcie się nie zmienia, ale jest modulowane impulsami, rezultatem czego jest mniejsza moc wyjściowa. Zupełnie inaczej odbywa się to w przypadku ściemniania lamp zasilanych prądem przemiennym 230V - tu stosuje się tak zwane wycinanie fazy.

Powyższe brzmi może dość groźnie dla osób, które na co dzień nie mają styczności z urządzeniami elektrycznymi, jednak nie jest to tak trudne, jak się wydaje. Dlaczego? Otóż przygotowaliśmy dla Ciebie tabelę, wedle której dobrać można odpowiednie urządzenie do źródła światła.

Dlaczego odpowiedni dobór jest tak ważny? Złe dostosowanie parametrów ściemniaczy do źródeł światła to nie tylko brak możliwości sterowania oświetleniem. Często bowiem, nawet gdy żarówka reaguje na nasze komendy, robi to niewłaściwie, mrugając lub stwarzając poczucie „drgającego światła”. Dłuższe działanie w takim trybie pracy może spowodować uszkodzenie źródła światła oraz elementów sterujących. Ponadto, przebywanie w pomieszczeniach, gdzie takie zjawisko występuje, grozi bólem głowy i ogólnym złym samopoczuciem.

Przyciemnianie światła w domu – wybór urządzenia

Kiedy wiemy już, co będziemy ściemniać, należy wybrać urządzenie do regulacji natężenia oświetlenia. W ofercie Finder znajduje się kilka ciekawych rozwiązań. Budując sieć z jednostką centralną np. ze sterownikiem BMS, wybrać można ściemniacze typu „master” lub „slave”.

Jednak obecnie najczęściej wybieranymi przez klientów rozwiązaniami są systemy z protokołem KNX lub elementy smart home serii YESLY. Wybór komponentów inteligentnego domu YESLY pozwala na sterowanie sposobem ściemniania w dowolny sposób. Elektronika zawarta w aktuatorze sama rozpozna źródło światła i sama dobierze sposób ściemniania. Pozwalają one na łatwy montaż i bardzo elastyczną i intuicyjną konfigurację. Niewątpliwie to rozwiązanie, to najbardziej komfortowa forma sterowania natężeniem oświetlenia.

Jedyne czego nam trzeba to: odpowiednia ściemnialna żarówka, przycisk monostabilny (nazywany dzwonkowym) i ściemniacz – aktuator YESLY. Umieszczamy go w ścianie pod przyciskiem (o ile mamy głębokie puszki). Później poziomem oświetlenia sterujemy już używając aplikacji YESLY na smartphone lub przy pomocy asystenta głosowego (Google, Amazon Alexa). Oczywiście tradycjonaliści mogą nadal używać przycisku na ścianie lub dedykowanego bezprzewodowego przycisku BEYON.

Ściemnianie, czyli sposób na „śmieciowe światło”

Nie leży na ulicy jak zmięty papierek, dlatego nie zawsze uświadamiamy sobie, że światło też zaśmieca nasze otoczenie. Każdy, kto chciał oglądać rozgwieżdżone niebo, wie, że aby to zrobić, trzeba oddalić się od miasta, nad którym bije łuna. Zaśmiecanie światłem nie tylko zakłóca naturalny cykl funkcjonowania ludzi, ale też zwierząt i roślin. Dlatego ściemnianie oświetlenia w nocy, kiedy na ulicach jest najmniej osób, staje się coraz popularniejsze i bardzo zasadne.

Problem ten zauważyli inżynierównie – projektanci firmy Finder, wprowadzając zegar astronomiczny 12.A4 z funkcją ściemniania oświetlenia w trakcie tzw. przerwy nocnej. Takie podejście jest ekologiczne i ekonomiczne – nie generujmy „śmieciowego światła”, oświetlając puste ulice czy posesje. Rozwiązanie to sprawdzi się zarówno na prywatnych działkach, w domach jednorodzinnych czy szeregowych, ale też w szerszym ujęciu np. sterując oświetleniem ulicy, chodnika czy nawet witryn sklepowych i reklam.

Zegary astronomiczne Finder podobnie jak komponenty YESLY pozwalają na łatwą konfigurację za pomocą aplikacji przez smartphone za pomocą komunikacji NFC lub Bluetooth.

Zarządzanie oświetleniem, zarówno w czasie, jak i jego natężeniem to kwestia wygody i oszczędności. Nie można jednak pominąć walorów estetycznych. Zbudowanie całego systemu oświetlenia pomoże podkreślić tekstury ścian, zagrać nastrojem i dopełnić dzieła architekta i projektanta wystroju wnętrz, który światło może potraktować jako narzędzie pracy dopełniające cały projekt.