Innowacje we wnętrzach: Jak stworzyć dziecku przestrzeń do rozwoju?

Dziecięcy pokój ma być przestrzenią bezpieczną, dopasowującą się do poszczególnych etapów rozwoju i otwartą na samodzielnie wprowadzane przez jego właściciela zmiany. Azylem w momencie przeżywania młodzieńczego buntu. Miejscem relaksu i nauki. Salą gimnastyczną oraz placem zabaw. W jaki sposób go zaprojektować, by odpowiadał na wszystkie te potrzeby? Wbrew pozorom, odpowiedź na to pytanie wcale nie jest taka trudna.

Podczas tworzenia pokoju dla dziecka rodzice myślą przede wszystkim o swoich potrzebach. Ważne jest dla nich to, by przestrzeń była łatwa w codziennej organizacji, a wystrój wpisywał się w aktualne trendy i pasował estetycznie do reszty domu. Dodatkowo, podczas zakładania rodziny, opiekunowie często popadają w pułapkę pięknych gadżetów, przez co estetyka dominuje nad funkcjonalnością. Z tego powodu, zaledwie kilka lat później, wszystko wymaga całkowitego przeprojektowania. Jak mądrze przemyśleć temat dziecięcego pokoju, aby nie musiał wielokrotnie podlegać drastycznym i kosztownym zmianom? Każda myśl o tworzeniu pokoju dla dziecka powinna zaczynać się od odpowiedzi na to, w jaki sposób przestrzeń będzie reagowała na rozwijające się potrzeby młodego człowieka.

Mikrokosmos początkowych doświadczeń

Ania Wróblewska – właścicielka Metaphor – blisko 10 lat temu nadzorowała dla jednej z wiodących polskich firm innowacyjne wówczas badania potrzeb użytkowników mebli dla najmłodszych. W multidyscyplinarnym zespole projektowym uczestniczyli: projektanci, brand managerowie, technologowie, psychologowie, specjaliści ds. komunikacji, sprzedawcy. Wnioski był jasne: dzieci nie potrzebują „konkretnej” przestrzeni do tego, by się rozwijać. Nowoczesne, świadome projektowanie musi odpowiadać przede wszystkim na potrzeby emocjonalne, psychiczne i rozwojowe użytkowników. Wyniki badań koordynowanych przez Annę mocno wyprzedzały ogólnie przyjęte standardy wyposażenia pokojów dla dzieci.

Potrzeba autonomii

Dziś – 10 lat po tych innowacyjnych badaniach - producenci wiedzą już na ten temat bardzo dużo. Niemowlę potrzebuje przede wszystkim bliskości i bezpieczeństwa. Dlatego meble powinny stymulować przede wszystkim jego sensorykę, a nie zmysł estetyczny. Jednak już w okolicach drugiego roku życia dziecko zaczyna wkraczać w okres swojego pierwszego buntu, który jest silnie związany z potrzebą odkrywania własnej niezależności. Po czasie niemowlęcej więzi z rodzicami, maluch zaczyna odczuwać potrzebę poznania samego siebie oraz otaczającego świata. I właśnie wtedy tak ważna jest dopasowana do niego przestrzeń - pokój i dom stają się prawdziwym polem do eksploracji świata. Pojawia się wówczas chęć działania na własnych zasadach, przekraczania dotychczasowych granic – poprzez m. in. malowanie, łamanie, rozkręcanie przedmiotów w najbliższym otoczeniu. Ważne jest posiadanie realnego, twórczego wpływu na wszystko wokół. Jak twierdzi psycholog Magdalena Sękowska, niegrzeczne zachowanie dziecka nie jest kwestią złośliwości. Robi to „dlatego, że na tyle stabilnie doświadczyło przy rodzicach poczucia bezpieczeństwa, że ma odwagę, by samodzielnie sprawdzić własny wpływ na otaczający świat”.

Nastolatek – potrzeba odrębności

W wieku szkolnym i nastoletnim indywidualność i odrębność młodego człowieka od rodziców ma podkreślać nie tylko styl ubierania się czy wygląd, ale także nowa organizacja pokoju – ma on pełnić rolę azylu. Dlatego tak ważne jest to, aby w doborze mebli do pokoju dziecięcego kierować się projektami i rozwiązaniami, które mają możliwość modułowej personalizacji, by móc je zmieniać i dostosowywać do charakteru i wieku ich właściciela. Dla nastolatków istotne są nawet takie elementy jak możliwość zamknięcia drzwi czy szuflad. Ingerencja w tę przestrzeń przez rodziców jest zakazana – ponieważ oznacza dla dorastającej osoby wejście w jej skomplikowany świat wewnętrzny.

Przestrzeń, w której żyjemy, od samego początku powinna odpowiadać na uniwersalną dla każdego dziecka potrzebę poznawania świata, ale – o czym nie można zapominać – również wyciszenia się i odpoczynku. Bilans jest niezwykle ważny. I choć przez kształtowanie swojego pokoju dzieci poznają swoją sprawczą moc, w pozornym chaosie własnych codziennych eksploracji, powinny znaleźć miejsce na spokojny i bezpieczny sen.