Farba strukturalna – efekty, rodzaje, zalety i wady

Farba strukturalna to niezawodny sposób na ozdobny efekt na ścianie. Dzięki niej łatwo uzyskasz powierzchnię o ciekawym, trójwymiarowym wyglądzie. Co to są farby strukturalne? Jakie efekty dekoracyjne można osiągnąć, wykorzystując farby strukturalne? Gdzie jest stosować i jak nakładać? Przedstawiamy przewodnik po farbach strukturalnych i odpowiadamy na najczęściej stawiane pytania na temat tych popularnych farb dekoracyjnych.

Co to jest farba strukturalna?

Co to jest jest farba strukturalna i czym różni się od innego typu farb? Głównym zadaniem tej farby jest stworzenie efektu dekoracyjnego o wyraźnej trójwymiarowej, porowatej powierzchni. O farbach strukturalnych mówi się czasami jako o produkcie będącym formą pośrednią między farbą do ścian i sufitów a tynkiem.

Bazę farb stukturalnych przeważnie stanowią wodorozcieńczalne farby akrylowe (czyli emulsje akrylowe, lateksowe i ceramiczne), ale dostępne są także takie stworzone na podstawie farb winylowych i polioctanowinylowo-lateksowych. O niezwykłej, wypukłej fakturze, jaką możesz uzyskać, malując farbą strukturalną, decyduje dodatek mineralnych czy szklanych drobin, np. kwarcu (piasku), a także drobnych wiórów drewnianych.

W jakiej postaci są dostępne farby strukturalne?

Większość producentów sprzedaje obecnie farby strukturalne gotowe do malowania, a więc pod postacią mieszanki farby i granulatu zapewniającego wypukły efekt. Produkt tego typu wystarczy przed użyciem przygotować zgodnie z wytycznymi z etykiety lub karty technicznej, a więc solidnie wymieszać. Farby strukturalne czasami dostępne są również jako dwa produkty, które wymagają połączenia przed użyciem.

Są to więc baza – jaką stanowi farba – oraz wypełniacz mineralny czy szklany pod postacią proszku lub pasty. W tym przypadku ostateczny efekt zależy od ilości użytego dodatku strukturotwórczego. Im więcej go użyjesz, tym faktura może być wyraźniejsza. Używanie tego typu produktu wymaga wprawy, aby uzyskać odpowiednie proporcje farby i wypełniacza. Amatorzy powinni sięgnąć raczej po gotową farbę strukturalną.

Farby strukturalne – jakie efekty można uzyskać?

Farby strukturalne dają trójwymiarowe, wypukłe, porowate powierzchnie dekoracyjne, które można podzielić na dwie kategorie. Pierwszą stanowią produkty o wyrazistej, widocznej z pewnej odległości tzw. gołym okiem powłoce, np. farby strukturalne z efektem baranka czy też farby strukturalne z efektem toccare lub pergaminu. Do drugiej grupy należą natomiast farby strukturalne, dzięki którym uzyskać można na ścianie delikatne wypukłości, np. farby strukturalne z efektem piasku na plaży, starego drewna czy kamienia.

Farby strukturalne stanowią tak dużą grupę produktów, że z powodzeniem można je wykorzystać do stworzenia na ścianie powłoki imitującej fakturę kamienia naturalnego, betonu, drewna, tynku glinianego czy blachy miedzianej. Najbardziej popularne są obecnie farby strukturalne toccare (ze smugami i delikatnym ziarnem), farby strukturalne z efektem piasku pustyni (delikatna faktura), farby strukturalne pergamin (z wyraźnymi „zagnieceniami”), farby strukturalne baranek (z chropowatą powierzchnią z dużymi ziarnami), farby strukturalne raufaza (z drobinkami drewnianymi) czy też farby strukturalne o efekcie rosy (z perełkami decco pearl).

Sprawdź też: Farba betonowa – czym się charakteryzuje i jak nakładać farbę imitującą beton?

Rodzaje farb strukturalnych

Jakie rodzaje farb strukturalnych są dostępne w regularnej sprzedaży?

• Farby strukturalne akrylowe – a więc farby z bazą z wodorozcieńczalnej emulsji z dyspersjami akrylowymi. Wśród ich cech trzeba wymienić wysoką paroprzepuszczalność, a więc możliwość odprowadzania z wnętrza ścian wilgoci, a także dużą odporność na ścieranie, działanie wilgoci i uszkodzenia mechaniczne, np. zadrapania, zarysowania czy mycie na mokro.

• Farby strukturalne tworzone na bazie farb lateksowych – z większą niż standardowo ilością żywic akrylowych. Tego typu produkty odznaczają się wyższą odpornością na szorowanie oraz wilgoć niż farby strukturalne akrylowe. Dzięki większej gęstości są one przeważnie również bardziej wydajne.

• Farby strukturalne polioctanowinylowo-lateksowe – są bardzo odporne na szorowanie, jednak nie odznaczają się odpornością na działanie wilgoci.

Biorąc pod uwagę miejsce zastosowania, farby strukturalne można też podzielić na farby strukturalne wewnętrzne i farby strukturalne na zewnątrz, np. strukturalne farby elewacyjne.

Zalety i wady farb strukturalnych

Farby strukturalne zyskały w ostatnich latach dużą popularność. Nic dziwnego – z ich wykorzystaniem można w łatwy sposób uzyskać bardzo dekoracyjny efekt. Jakie jeszcze zalety mają farby strukturalne?

• W odróżnieniu od tynków strukturalnych można je nakładać na nierówne powierzchnie, a także stosować samodzielnie, bez konieczności korzystania z pomocy fachowców.

• Ich plusem jest także duża odporność na uszkodzenia i wilgoć, możliwość zmywania i szorowania na mokro bez powstawania ubytków na powłoce farby strukturalnej, a także wysoka paroprzepuszczalność.

Co z minusami farb strukturalnych?

• Najczęściej jako najpoważniejszą wadę farb strukturalnych wymienia się ich wysoką cenę. Rzeczywiście produkty tego typu nie należą do najtańszych (około 50-100 złotych za litr), pamiętaj jednak, że są one tańsze niż tynki strukturalne, a poza tym stosuje się je przeważnie na jednej ścianie, a nie w całym pomieszczeniu.

• Minusem farb strukturalnych jest także konieczność ich usuwania przez szlifowanie – samo nałożenie nowego koloru nie sprawi, że pozbędziesz się widocznej faktury.

• Wielu użytkowników ścian z farbą strukturalną skarży się również na osiadanie kurzu na wystających elementach ściany.

Gdzie stosować farbę strukturalną?

Farba strukturalna łączy w sobie właściwości dekoracyjne i ochronne. Nie tylko bowiem zdobi wnętrze, ale także w większości przypadków stanowi zabezpieczenie przed wilgocią i uszkodzeniami mechanicznymi. Gdzie można ją zastosować, biorąc pod uwagę przede wszystkim aspekt ochronny tego rodzaju produktów malarskich? Najczęściej farby strukturalne stosuje się na klatce schodowej. Produkty te wykorzystywane są także jako farby strukturalne do kuchni, farby strukturalne do łazienki czy farby strukturalne do przedpokoju. Skupiając się na efekcie dekoracyjnym, można użyć farby strukturalne w jadalni (na jednej ścianie), a także np. w salonie (na kominku) czy w sypialni (na ścianie za wezgłowiem łóżka).

Jakie powierzchnie można pokryć farbą strukturalną? Jak stosować farby strukturalne? Podobnie jak w przypadku zwykłych farb akrylowych, lateksowych czy polioctanowinylowo-lateksowych, tak te wzbogacone o kwarcowe, szklane czy drewniane drobinki, doskonale kryją ściany różnego typu. Farbami strukturalnymi można więc pomalować ściany z tynkiem gipsowym lub cementowo-wapiennym (z małą zawartością wapna), a także płyty gipsowo-kartonowe, cegły i beton oraz drewno.

Jak nakładać farbę strukturalną?

Malowanie farbą strukturalną nie jest czynnością bardzo skomplikowaną i można je z powodzeniem przeprowadzić bez pomocy fachowców. Jak malować farbą strukturalną? Dokładne instrukcje dotyczące przygotowania podłoża do malowania możesz znaleźć na etykiecie produktu oraz w jego karcie technicznej. Ogólne zasady są jednak spójne w przypadku większości farb strukturalnych.

Przed przystąpieniem do nakładania farby ściana czy sufit powinny być odtłuszczone (np. umyte roztworem wodnym płynu do mycia naczyń czy mydła malarskiego), czyste i wyschnięte. Czy farba strukturalna na nierówne ściany to dobry pomysł? Jeżeli są one niewielkie, nie stanowią przeszkody przed zastosowaniem farby strukturalnej. W sytuacji, gdy masz jednak do czynienia z dużymi ubytkami, np. dziurami, warto je wcześniej zaszpachlować i odczekać, aż nałożona masa wyschnie.

Gdy stosujesz farbę strukturalną, dobrym pomysłem jest wykonanie warstwy podkładowej z użyciem gruntu bądź emulsji akrylowej czy lateksowej. Jakich narzędzi użyć? Informacji na ten temat najlepiej szukać w instrukcji użycia, ale przeważnie wystarczą standardowe wałki malarskie o nakładania na ścianę, a także mieszadło (np. do wiertarki), dzięki któremu regularnie można będzie przemieszać farbę z wypełniaczami tworzącymi na powierzchni ściany fakturę. Nakładanie farby na ścianę należy wykonać metodą „mokro na mokro”, a więc „najeżdżając” delikatnie kolejnym pasem świeżej farby na poprzedni. Po wyschnięciu farbę strukturalną można pokryć dodatkowo lakierem ochronnym lub ochronno-dekoracyjnym z efektem, np. popękania, perłowego blasku czy też z dodatkiem brokatu.

Odświeżanie ścian malowanych farbą strukturalną

Decydując się na użycie farby dekoracyjnej, często nie zastanawiamy się, co będzie w przyszłości. Podobnie jak w przypadku np. ścian z tapetą o wyrazistej fakturze, tak i tutaj konieczne może okazać się doprowadzenie powierzchni do stanu sprzed użycia farb strukturalnych. Jak to zrobić? Chcąc uzyskać gładką ścianę w miejscu, w którym wcześniej była zastosowana farba strukturalna, trzeba doprowadzić do mechanicznego usunięcia wypukłej powłoki.

Możesz to wykonać ręcznie, stosując np. narzędzia takie jak przy szlifowaniu tynku gipsowego. Inną metodą jest wyrównanie istniejącej powłoki farby strukturalnej przez zastosowanie na nią tynku gipsowego. Najłatwiejszym sposobem odświeżenia ściany czy sufitu z tynkiem strukturalnym jest jego pomalowanie. Trzeba jednak pamiętać, że w tym przypadku jednak nadal widoczna będzie faktura.

Podoba Ci się efekt, który można uzyskać, stosując farby strukturalne? Na szczęście tego typu produkty możesz bez problemu stosować samodzielnie. A nasz przewodnik po farbach strukturalnych podpowie Ci nie tylko, gdzie je wykorzystać, ale także jak nakładać farby strukturalne i jak je odświeżać.