Aeracja trawnika. Jak prawidłowo napowietrzyć trawnik?

Właściciele ogrodów, chcąc cieszyć się pięknym zielonym trawnikiem, zazwyczaj pamiętają o jego regularnym koszeniu i nawożeniu. Nie są to jednak jedyne ogrodnicze zabiegi pielęgnacyjne, które wpływają korzystnie na kondycję darni. Wiosną warto przeprowadzić również napowietrzanie murawy. Co to jest aeracja, czym i jak ją przeprowadzić oraz czym różni się od wertykulacji?

Co to jest aeracja?

Aeracja, czyli napowietrzanie, jest zabiegiem ogrodniczym wspierającym prawidłową pielęgnację trawnika. Polega ona na rozluźnieniu podłoża przez nakłuwanie gleby narzędziami lub urządzeniami o metalowych bolcach bądź ostro zakończonych rurkach. W efekcie, dzięki wykonaniu otworów bądź szczelin, zbita i nadmiernie zagęszczona wierzchnia warstwa ziemi zostaje przerzedzona. Sprawia to, że do korzeni trawy dociera więcej powietrza oraz wody, co przekłada się m.in. na ich lepsze krzewienie się i szybszy wzrost.

Ze względu na głębokość i typ nakłuć wyróżnia się aerację głęboką (ok. 10-12 cm), inaczej wgłębną, oraz aerację powierzchniową (ok. 2-4 cm). Pierwsza metoda pozwala dotrzeć do warstwy odsączającej profilu glebowego i polega na wycięciu niewielkich kawałków zbitej ziemi, co przekłada się na jej rozluźnienie w strefie korzeni. Sposób ten powinien być stosowany tam, gdzie trawnik jest za bardzo zagęszczony, np. nie chłonie wody po podlaniu lub po intensywnym deszczu (tj. tworzą się kałuże) i szybko żółknie podczas suszy. Wykonywana metalowymi litymi bolcami płytka aeracja trawy polega natomiast na ubijaniu ziemi w miejscu styku z bolcem i zagęszczaniu podłoża obok dziur. Taki zabieg zwiększa przepuszczalność tylko wierzchniej warstwy gleby, dlatego powinno się go stosować wtedy, gdy zauważalne jest powolne wsiąkanie wody w glebę, ale nie tworzą się „stojące” kałuże.

Jakie są zalety aeracji?

Po co wykonuje się aerację gleby? Dzięki nakłuwaniu lub wykonywaniu otworów w ziemi do korzeni trawy dociera więcej składników odżywczych z nawozów, a także powietrza i wody niezbędnych do wzrostu roślin. Pozytywnym skutkiem zabiegu jest nie tylko zwiększanie bryły korzeniowej trawy, ale także pobudzenie jej źdźbeł do wzrostu. W efekcie murawa jest lepiej odżywiona, zdrowsza, bardziej odporna na deptanie oraz szybciej się regeneruje po intensywnym jej użytkowaniu. Wchłanianie wody przez murawę staje się również bardziej efektywne, dlatego podczas deszczu nie tworzą się na niej kałuże, a w czasie suszy trawa dłużej pozostaje zielona. Dzięki regularnej aeracji trawnik staje się miększy, gęstszy oraz bardziej sprężysty, dzięki czemu śmiało można go przyrównać do naturalnego, zielonego dywanu.

Aeracja krok po kroku

Jak prawidłowo przeprowadzić zabieg aeracji? Bardzo ważne jest, aby darń, która będzie nakłuwana, była wilgotna, ale nie bardzo mokra. Przed rozpoczęciem prac warto więc trawnik dodatkowo podlać, co ułatwi zagłębianie bolców lub zębów rurkowych w zbitej glebie. Dodatkową czynnością przygotowawczą jest skoszenie murawy na wysokość ok. 3 cm oraz usunięcie z niej wszelkich resztek organicznych, takich jak np. kawałki trawy z koszenia czy gnijące lub wyschnięte liście. Na tym etapie można przystąpić do nakłuwania narzędziami manualnymi bądź elektrycznymi czy spalinowymi. Pamiętać trzeba jednak, żeby cały trawnik pokryty był otworami równomiernie – w tym celu najlepiej nakłuwać darń rzędami najpierw w jednym kierunku, a następnie prostopadle do pierwotnego kierunku. Gęstość wykonywania otworów uzależniona jest od typu podłoża – na glebach ciężkich (np. gliniastych) konieczne będzie nakłuwanie murawy co ok. 10 cm, na lżejszych, luźniejszych co ok. 15 cm.

W przypadku aeracji wgłębnej należy pamiętać o rozdrobnieniu lub usunięciu z murawy wałeczków ziemi oraz trawy, które wypadają z rurek aeratora. Ostatnim etapem jest w tym przypadku piaskowanie trawnika, czyli posypanie go piaskiem kwarcowym i rozgrabienie, co pozwoli rozrzedzić nieco glebę i utrzymać dłużej efekt aeracji.

Jaki aerator do trawnika wybrać?

To, jaki aerator będzie najlepszy, w dużym stopniu zależy od wielkości ogrodu. Na niewielkich trawnikach założonych na glebach iłowych lub piaszczystych można pokusić się o skorzystanie z narzędzi manualnych, takich jak nakładki na buty z kolcami, ręczne nakłuwacze na kiju, walce z kolcami czy widły. Trzeba jednak mieć świadomość, że zabieg ten będzie wymagał użycia większej ilości siły fizycznej, a także większej ilości czasu niż w przypadku korzystania z urządzeń z napędem elektrycznym czy spalinowym. Na glebach zbitych, np. gliniastych, podczas aeracji manualnej zdecydowanie trudniej będzie wykonać głębokie nakłucia. Z tego względu w takim przypadku najlepiej będzie skorzystać z elektrycznych lub spalinowych aeratorów lub urządzenia dwa w jednym z wymiennym wałem do nacinania i nakłuwania murawy. Ze względu na fakt, że aerację wykonuje się stosunkowo rzadko, sprzęt do napowietrzania z napędem można nie tylko kupić na własny użytek, ale także wypożyczyć w specjalistycznych centrach ogrodowych.

Kiedy wykonać aerację trawnika?

Istotne jest, aby napowietrzaniu (zwłaszcza głębokiemu) nie poddawać trawnika młodego, tj. założonego krócej niż przed dwoma laty. Korzenie trawy nie są w jego przypadku jeszcze na tyle silne, aby poradziły sobie z tym stosunkowo inwazyjnym zabiegiem. Jaka pora roku czy termin będzie jednak najbardziej odpowiedni na wykonanie aeracji trawnika? Doświadczeni ogrodnicy zalecają, aby przeprowadzać napowietrzanie co najmniej raz, a najlepiej dwa razy w roku przed lub w czasie nawożenia murawy.

W celu pielęgnacji murawy po zimie głęboką aerację warto zrobić więc wiosną (od marca do maja), najlepiej tuż po pierwszym koszeniu. Po lecie (od września do października), gdy darń się zagęszcza i tworzy się w niej najwięcej tzw. filcu, czyli resztek organicznych roślin i mchu, aeracja pomaga natomiast „odświeżyć” nieco trawnik, ułatwić korzeniom trawy pobieranie wody i przygotować murawę do okresu wegetacji. W przypadku trawników mocno eksploatowanych, np. na boiskach, polach golfowych czy w przyhotelowych ogrodach, a także zakładanych glebach ciężkich aerację powinno się jednak wykonywać częściej – nawet trzy do pięciu razy w roku.

Aeracja i wertykulacja

Wiele osób, które dopiero rozpoczynają przygodę z prowadzeniem własnego ogrodu, zastanawia się, czym różni się aeracja od wertykulacji i czy oba te zabiegi są konieczne. Najprościej mówiąc, podczas wertykulacji darń jest nacinana, a podczas aeracji nakłuwana. Celem wertykulacji jest usunięcie tzw. filcu i odświeżenie murawy, natomiast aeracja dąży do lepszego odżywienia i napowietrzenia system korzeniowego.

Która pielęgnacyjna czynność ogrodnicza jest ważniejsza - wertykulacja czy aeracja? Oba zabiegi są równie istotne i wzajemnie się dopełniają, przy czym napowietrzanie jest mniej inwazyjne od wertykulacji. Co więcej, napowietrzanie trawnika zazwyczaj wykonuje się razem z wertykulacją wiosną lub wiosną i jesienią.

Co najpierw - wertykulacja czy aeracja? Zgodnie ze sztuką ogrodnicza najpierw powinno się wyczyścić murawę z zalegających resztek roślin oraz mchu i tzw. filcu. Tak przygotowane podłoże może zostać poddane aeracji – dzięki temu, że będzie wyczyszczone nakłucia będą sięgać w glebę (nie zatrzymując się na ubitej warstwie filcu), a resztki roślin nie będą wciskane pod naporem bolców lub zębów rurkowych do ziemi. Wykonując wertykulację i aerację w krótkim odstępie czasu trzeba pamiętać, aby zarówno nacięcia, jak i nakłucia przeprowadzać wzdłuż poziomych oraz pionowych linii. Dzięki temu zwiększy się prawdopodobieństwo, że cały trawnik został odświeżony w takim samym stopniu.

Przeczytaj także: Wertykulacja trawnika krok po kroku