Fuksja doniczkowa – porady pielęgnacyjne
Jej kwiaty przywodzą na myśl tańczące baletnice o rozkloszowanych spódniczkach. Mimo swojego piękna przez długi czas była jednak uznawana za niemodną. Podziw dla fuksji zaczyna jednak powracać i staje się ona jedną z najpopularniejszych roślin zarówno ogrodowych, jak i hodowanych w donicach. Te spektakularnie piękne rośliny rosną w nich znakomicie, dając szansę na stworzenie bajkowych aranżacji na każdym tarasie czy balkonie. Jakie odmiany fuksji można znaleźć w sklepach ogrodniczych? Jak je pielęgnować? Czy fuksja w doniczce może być rośliną wieloletnią? Na te i inne pytanie odpowiadamy w naszym kompendium wiedzy o tej egzotycznej roślinie.
Fuksja – pochodzenie
Ojczyzną rośliny jest Ameryka Środkowa i Południowa, gdzie uprawa fuksji prowadzona była już w czasach prekolumbijskich. Kilka gatunków tej barwnej rośliny odnaleziono również w Nowej Zelandii i na Tahiti. Jej nazwa pochodzi od nazwiska Leonarda Fuchsa, niemieckiego lekarza i botanika, a do Europy trafiła dopiero w XVII wieku, za sprawą jednego z dworzan Ludwika XIV. W Polsce fuksja długo znana była jako ułanka, a to z powodu popularności gatunku o czerwonych płatkach, które kojarzyły się z kolorem dodatków do ułańskich mundurów. W miarę upływu czasu tworzono coraz więcej odmian tej rośliny, a jej kwiaty zyskiwały coraz to nowe barwy – różowe, pomarańczowe, fioletowe, białe… Obok odmian jednobarwnych powstały odmiany dwu-, a nawet trójkolorowe. Nic więc dziwnego, że na przełomie XIX i XX wieku fuksja była szalenie popularnym kwiatem, który chętnie hodowano w ogrodach i donicach.
Fuksja – cechy rośliny
Grupa roślin zaliczanych do fuksji jest naprawdę imponująca, liczy bowiem 100 gatunków oraz kilkanaście tysięcy odmian i hybryd. Należą do niej krzewy, krzewinki i niskie drzewa, ale również epifity. Największą ozdobą fuksji są oczywiście osadzone na długich szypułkach kwiaty mające postać wydłużonych kielichów otoczonych płatkami korony. Kwiatostany mają intensywne, przykuwające uwagę kolory, a z ich wnętrza wychylają się długie, barwne słupki i pręciki. Fuksje należą do roślin długokwitnących, wydających pierwsze kwiaty około kwietnia i kontynuujących kwitnienie aż do października. Dziko rosnące fuksje są zwykle zapylane przez kolibry, a po przekwitnięciu wydają jadalne, choć mało smaczne jagody.
Egzotyczne fuksje bez problemu rosną w donicach na słonecznych balkonach i tarasach. W warunkach domowych przybierają formę krzewu, który po latach może wytworzyć niezbyt gruby pień i zmienić się w nieduże drzewko. Do uprawy w celach dekoracyjnych najczęściej wykorzystywane jest kilkadziesiąt gatunków ułanki. W zależności od gatunku pokrój rośliny (sposób rośnięcia) może być krzewiasty, wiszący lub półwiszący.
Fuksje – odmiany
Fuksje krzewiaste mają pędy wyprostowane, mogą przybierać formę krzewów i drzewek i nadają się do sadzenia zarówno w ogrodach, jak i w donicach.
- ‘Celia Smedley’ – bardzo popularna odmiana zimotrwała o dużych koralowych płatkach i biało-różowych działkach kielicha.
- ‘Walz Jubelteen’ – fuksja o wzniesionych łososiowych kwiatach, charakteryzująca się obfitym kwitnieniem. Nadaje się do uprawy na pniu w dużych pojemnikach.
- ‘Dollar Princess’ – odmiana o fioletowych płatkach i karminowych działkach kielicha. Bardzo dobrze się krzewi i dobrze rośnie w donicach o średnicy 10-12 cm.
- ‘Allison Patricia’ – fuksja o małych różowo-fioletowych, wzniesionych kwiatach. Odmiana niewysoka nadająca się do uprawy w małych doniczkach.
- ‘Azure Sky’ – jedna z najpiękniejszych fuksji o niebiesko-fioletowych płatkach i białych, wywiniętych działkach kielicha.
Fuksje wiszące są polecane osobom szukającym roślin do posadzenia w amplach, pojemnikach balkonowych lub w donicach na wysokich stojakach.
- ‘Balcony Queen’ – szybko rośnie i wydaje intensywnie różowe kwiaty o smukłym kształcie. Jak sama nazwa wskazuje, nie ma lepszej fuksji do uprawy w balkonowych donicach!
- ‘Blue Angel’ – niezwykła odmiana o dużych kwiatach składających się z falbaniastych różowo-fioletowych płatków i białych działek korony.
- ‘Cascade’ – silnie zwieszająca się i bardzo intensywnie kwitnąca odmiana o różowo-białych kwiatach. Idealna do wiszących donic o średnicy 23 cm.
- ‘Pink Marshmallow’ – bladoróżowa odmiana fuksji, której ogromne kwiaty przypominają pierzaste chmurki lub... słodkie pianki.
- ‘Hang Dollar Princess’ – fuksja o imponujących falbaniastych płatkach w śliwkowym kolorze i pomarańczowo-czerwonych działkach korony.
Fuksje półwiszące również nadają się do uprawy w wiszących donicach i balkonowych pojemnikach, ale ich pędy są mniej opuszczone niż odmian zwisających.
- ‘Dark Eyes’ – ceniona ze względu na niezwykły kontrast kolorów: działki korony są czerwone, płatki mają odcień intensywnego fioletu, a długie pręciki są biało-różowe. Fuksja polecana do donic o średnicy 23 cm.
- ‘El Camino’ – karminowe działki korony i jasno-różowe, żyłkowane płatki są rozchylone w taki sposób, że kwiaty kształtem przypominają gwiazdy. Odmiana polecana do donic o średnicy 10,5 cm.
- ‘Millenium’ – silnie rozrastająca się odmiana rekomendowana do dużych pojemników wiszących. Płatki kwiatów są w kolorze głębokiego fioletu, zaś działki przybierają barwę fioletowo-różową.
- ‘Flying Cloud’ – fuksja o białych płatkach i działkach korony łagodnie zabarwionych na różowo.
Fuksja w doniczce – sadzenie
Fuksje, jako rośliny pochodzące z egzotycznych krajów są z natury ciepłolubne. Do zimowania w gruncie nadaje się tylko fuksja magellańska, pochodząca z górskich rejonów Ameryki Południowej – choć zwykle przemarza, wiosną młode pędy mają szansę odbić na nowo. To właśnie z powodu wysokiej wrażliwości fuksji na mróz popularne stało się hodowanie jej w różnego rodzaju donicach.
Fuksje najlepiej rosną w podłożu bardzo żyznym, próchniczym, przepuszczalnym, stale wilgotnym, o odczynie lekko kwaśnym – w donicy najlepiej zastosować ziemię torfową. Uprawa fuksji powinna odbywać się w pojemnikach z otworami w dnie, pozwalającymi na swobodne odprowadzanie wody. Latem, gdy ułanka stoi na słońcu, należy pilnować, aby donica nie uległa przegrzaniu, bo efektem może być “ugotowanie” rośliny – szczególnie narażone są na to fuksje rosnące w plastikowych pojemnikach.
Fuksja – jak pielęgnować?
Najlepszym miejscem dla fuksji w doniczce jest stanowisko wolne od przeciągów i silnego wiatru oraz lekko zacienione – przy zbyt dużych ilościach światła pąki kwiatowe więdną i opadają, a przy zbyt małych roślina wydaje niewiele kwiatów, jej pędy nienaturalnie się wydłużają, a liście stają się blade i miękkie. Bezpośrednie słońce może z kolei poparzyć ułankę, wywołując brzydkie plamy na jej liściach. Stanowiska słoneczne preferują jednak fuksje z grupy nazwanej przewrotnie Shadow Dancer – są to odmiany o drobnych kwiatach i liściach, polecane szczególnie do pojemników stojących. Dla większości ułanek najlepsze będą jednak stanowiska wschodnie oraz zachodnie o umiarkowanych ilościach słońca. Temperatura otoczenia powinna utrzymywać się w zakresie 17-30ºC – warto wiedzieć, że reakcją obronną fuksji na zbyt wysoką temperaturę jest lekkie więdnięcie liści.
Fuksja – podlewanie
Fuksje wszystkich gatunków uwielbiają częste podlewanie oraz dość dużą wilgotność powietrza. Najsilniej należy nawadniać rośliny w okresie wegetacji, pilnując jednak by nie przemoczyć gleby – zbyt wiele wody powoduje gnicie korzeni, a także rozwój chorób grzybowych np. szarej pleśni. Podlewanie fuksji powinno odbywać się rano lub po zachodzie słońca. Wodę w temperaturze pokojowej można po prostu wylać na podstawkę donicy.
Fuksja – nawożenie
Jednym z sekretów bujnie krzewiącej się i obficie kwitnącej ułanki jest jej częste nawożenie. Fuksje są roślinami żarłocznymi i pochłaniają duże ilości składników pokarmowych, dlatego należy nawozić je raz w tygodniu. Najlepiej użyć nawozu do roślin kwitnących i stosować go w okresie od maja do końca sierpnia, czyli w okresie wegetacyjnym rośliny. Właściwa uprawa fuksji powinna też zawierać odpowiednie oczyszczanie krzewu tzn. regularne odrywanie przekwitłych kwiatów zanim zawiążą się na nich owoce – ich wytworzenie będzie kosztować ułankę wiele energii, przez co ograniczy ona kwitnienie.
Fuksja – zimowanie
Fuksje są krzewami wieloletnimi, najczęściej jednak bywają hodowane jako rośliny jednoroczne. Dzieje się tak z powodu specyficznych warunków zimowania, które dla niektórych posiadaczy mogą być uciążliwe. Czy jednak rzeczywiście są one tak skomplikowane?
W zimowaniu fuksji możemy skorzystać z dwóch metod. Pierwsza z nich polega na przechowaniu donicy z rośliną w chłodnym, widnym pomieszczeniu w temperaturze 5-10ºC. Pędy ułanki należy skrócić o około ⅓ długości, wstrzymać nawożenie i ograniczyć podlewanie – wystarczy dostarczać roślinie tyle wody, by jej bryła korzeniowa nie wyschła.
Druga metoda jest przeznaczona dla osób, które nie posiadają pomieszczenia spełniającego warunki zimowania krzewu. W takim wypadku fuksja w doniczce może zostać zakopana w ogrodzie. Należy po prostu wykopać w ziemi dół o głębokości co najmniej pół metra, który pomieści roślinę wraz z pojemnikiem, i starannie wyłożyć go sianem. Roślinę przycinamy na wysokość ok. 30 cm, umieszczamy w wykopie na boku i przysypujemy najpierw sianem, a później ziemią. Na wierzch kładziemy warstwę kory lub świerkowych gałęzi.