Ogród deszczowy – co to jest i jak go założyć?

Ogród deszczowy – to brzmi intrygująco! Kojarzy się z amazońskimi lasami deszczowymi, bujną zielenią i egzotycznymi roślinami. Jednak na czym tak naprawdę polega tego typu aranżacja roślinna? Czy warto ją wprowadzić? A jeśli tak, to jak założyć ogród deszczowy na działce? W dzisiejszym tekście krok po kroku przeprowadzamy przez wszystkie etapy tworzenia tego praktycznego nasadzenia.

Ogród deszczowy – co to jest?

Co to jest ogród deszczowy? Ma on na celu zbieranie wody opadowej z terenu większego, niż sam zajmuje. Czemu ma to służyć? Otóż gdy deszcz trafia na powierzchnię nieprzepuszczalną – np. chodnik lub betonowy plac – większość wody spływa do kanalizacji. W efekcie obniża się poziom wód gruntowych, zmniejszeniu ulega ilość wody w krajobrazie, a w czasie intensywnych opadów dochodzi do lokalnych podtopień. Przydomowy ogród deszczowy zapobiega tym zjawiskom, działając na korzyść zarówno człowieka, jak i środowiska naturalnego.

Ogrody deszczowe – jakie są ich zalety?

Ogród deszczowy to połączenie estetyki i funkcjonalności. Z jednej strony jest on formą zielonej dekoracji ogrodowej, z drugiej zaś wywiera pozytywny wpływ pod względem ekologicznym. Ogrody deszczowe sprawiają, że:

• ilość spływających wód deszczowych zostaje zredukowana, dzięki czemu zmniejsza się ryzyko podtopień;

• korzenie roślin oczyszczają wodę z metali ciężkich, które dostają się do niej z powierzchni utwardzonych;

• bioróżnorodność ulega stymulacji – ogród przyciąga owady i drobne zwierzęta;

• zmniejsza się konieczność sztucznego podlewania ogrodu, co prowadzi do oszczędności wody

Gdzie można założyć ogród deszczowy?

Nasadzenia w formie ogrodów deszczowych można tworzyć zarówno na przydomowych działkach, jak i w centrach miast. Miejsce, w którym ogród powstanie, powinno cechować się niewielkim spadkiem terenu, umożliwiającym równomierne wsiąknie wody. Istotną sprawą jest również rodzaj podłoża. Ogród deszczowy można co prawda założyć na dowolnej glebie, ale od jej przepuszczalności zależy sposób wykonania nasadzeń.

• Ogród deszczowy w gruncie – tzw. suchy ogród deszczowy jest możliwy do wykonania, gdy ziemia w ogródku jest przepuszczalna. W takim wypadku woda spływa do głębszych warstw podłoża, na powierzchni utrzymując się tylko w czasie intensywnych opadów.

• Ogród deszczowy w pojemniku – polecany do ogrodów z ziemią nieprzepuszczalną lub w przypadku terenu z płytko umiejscowionymi wodami gruntowymi.

Jak założyć ogród deszczowy?

W dzisiejszym artykule skupimy się na tym, jak zrobić ogród deszczowy w gruncie. Choć nie jest to trudne, wymaga jednak starannego przygotowania przestrzeni.

Krok 1. Wybierz miejsce na ogród deszczowy

Przed przystąpieniem do prac ziemnych musisz zebrać informacje o terenie, na którym chcesz założyć ogród. Sprawdź, jaki jest poziom wód gruntowych, a także zwróć uwagę, czy przez teren nie przebiegają instalacje podziemne i korzenie drzew. Wymierz odległość rabaty od budynku i upewnij się, że ogród nie utrudni dostępu do ważnych urządzeń technicznych.

• Jak sprawdzić poziom wód gruntowych? Na przełomie marca i kwietnia w miejscu, w którym ma powstać ogród deszczowy, wykop dół o głębokości 1,5 m. Jeśli w ciągu doby napełni się wodą, będzie to oznaczać, że wody gruntowe znajdują się płytko i wykonanie ogrodu deszczowego w gruncie nie będzie możliwe. Jako alternatywę możesz rozważyć ogród deszczowy w pojemniku.

• Jeśli ogród ma znaleźć się w bliskim sąsiedztwie domu, w pobliżu rynny odprowadzającej wodę z dachu powinien zostać wyściełany folią. Jeśli jednak nasadzenie ma znaleźć się minimum 5 m od fundamentów, można założyć ogród infiltrujący wodę wprost do gruntu.

Krok 2. Wyznacz rozmiaru ogrodu deszczowego

Aby rośliny zostały właściwie zasilone, musi do nich spływać woda z odpowiednio dużego obszaru. Ważnym elementem tworzenia ogrodu deszczowego jest więc właściwe dobranie rozmiaru formacji.

Dokonaj pomiaru tzw. powierzchni odwadnianej, czyli powierzchni, z której ma spływać woda zasilająca ogród. Może to być np. dach budynku. Otrzymaną powierzchnię pomnóż przez tzw. współczynnik spływu (patrz: tabela). Otrzymasz w ten sposób zredukowaną powierzchnię odwadniania. Zredukowaną powierzchnię odwadniania pomnóż przez 2%. Uzyskasz w ten sposób docelową wielkość ogrodu deszczowego.

Krok 3. Wykonaj wykop pod ogród deszczowy

W miejscu przeznaczonym na ogród deszczowy zrób wykop o głębokości 95 cm. Jeśli tworzysz ogród izolowany, wykop musisz najpierw oczyścić z kamieni, a następnie wyłożyć folią PVC do oczek wodnych.

Zarówno w przypadku ogrodu infiltrującego, jak i wyściełanego folią, wykop musisz wysypać kruszywem – najlepiej dolomitowym, ale może też być wapiennym, kruszoną cegłą, tufem wulkanicznym, chalcedonitem albo zeolitem. Kruszywo powinno cechować się frakcją 2-8 mm lub 8-16 mm. Usyp je na wysokość 20 cm.

Krok 4. Zainstaluj rury pod ogrodem deszczowym

W wykonaniu tego etapu pomoże Ci przekrój przez ogród deszczowy. Na warstwie kruszywa połóż rurę drenarską perforowaną w oplocie kokosowym i połącz ją z rurą przelewową. Rura drenarska powinna być ułożona ze spadkiem 1-2% w stronę odpływu wody poza teren ogrodu. W ogrodach o powierzchni większej niż 4 m² konieczne jest ułożenie dwóch rur drenujących i dwóch rur przelewowych. Rura drenarska powinna prowadzić do oczka wodnego, studzienki chłonnej lub ewentualnie do kanalizacji burzowej.

Jeśli wykonujesz ogród izolowany, na styku folii i rury drenującej wykonaj nacięcie w kształcie krzyżyka, włóż w nie mufę 80 mm i uszczelnij ją taśmą dekarską.

Krok 5. Zasyp wykop pod ogrodem deszczowym

Wylot rury przelewowej musi znajdować się 5-20 cm nad powierzchnią ogrodu. Gdy rury zostaną już ułożone, na 10-cm zasyp je kruszywem. Kolejne 45 cm wykopu wypełnij mieszanką gruboziarnistego piasku i wybranego kruszywa. Proporcje piasku i wypełniacza powinny wynosić 4:1.

Krok 6. Posadź rośliny w ogrodzie deszczowym

Do ogrodu deszczowego wybierz rośliny charakterystyczne dla podmokłych łąk. Podłoże ogrodu starannie wyrównaj. Po posadzeniu roślinek ziemię wokół nich ubij i mocno podlej.

Krok 7. Wykonaj konstrukcję doprowadzającą wodę do ogrodu deszczowego

Wykonaj konstrukcję pomagającą wodzie wpływać do ogrodu deszczowego. Może to być suchy potok, rzygacz, kanał otwarty czy kaskada. Przestrzenie między roślinami wypełnij ozdobnym żwirem i większymi kamieniami.

Jakie rośliny posadzić w ogrodzie deszczowym?

Gatunki roślin do ogrodu deszczowego powinny cechować się wytrzymałością i wysokim zapotrzebowaniem na wodę. Najlepiej sięgnij po rośliny rodzime dobrze odnajdujące się w polskim klimacie. Dla urozmaicenia kompozycji możesz też zakupić inne kwiaty do ogrodu, ale powinny one stanowić mniejszość.

Rośliny do miejsc nasłonecznionych:

• kosaciec syberyjski
• kosaciec żółty
• krwawnica pospolita
• rdest wężownik
• skrzyp zimowy
• tojeść kropkowana

Rośliny do miejsc półcienistych:

• mięta nadwodna
• niezapominajka błotna
• ponikło błotne
• tojeść rozesłana
• turzyca pospolita
• turzyca sina

Rośliny do miejsc cienistych:

• nerecznica samcza
• wietlica samicza

Jak dbać o ogród deszczowy?

Pielęgnacja ogrodu deszczowego nie jest szczególnie pracochłonna i wymaga głównie działań kontrolnych:

• Sprawdzaj, czy rury w ogrodzie są drożne.

• Kontroluj stan gruntu w ogrodzie deszczowym – jeśli w miarę upływu czasu teren stał się nierówny, uzupełnij ubytki ziemi.

• Jesienią usuwaj suche liście roślin.

• Nie stosuj nawozów! W ogrodzie deszczowym rośliny mają samodzielnie pozyskiwać substancje odżywcze z wody opadowej.

Ile kosztuje założenie i utrzymanie ogrodu deszczowego?

Ogród deszczowy generuje koszt przede wszystkim na początku, gdy trzeba nabyć niezbędne do jego wykonania materiały. W tym jednak może pomóc państwowy system wspierania działań na rzecz magazynowania wody i zapobiegania suszy. O dofinansowanie ogrodu deszczowego można starać się w różnorodnych programach ogólnopolskich i samorządowych. Utrzymanie takiego nasadzenia nie generuje kosztów większych niż w przypadku zwykłego ogrodu, a wręcz wpływa korzystnie na domowy budżet – pozwala zaoszczędzić na podlewaniu.

Ogród deszczowy to nie tylko ciekawa, ale i ekologiczna propozycja na rozpoczynający się sezon ogrodowy. Przekonaj się, że modny ogród może być jednocześnie piękny i oszczędny!