Monstera – pielęgnacja, rozmnażanie, przesadzanie

Monstera od kilku lat jest jedną z najbardziej popularnych roślin doniczkowych na świecie, a jej charakterystycznie ponacinane liście stanowią niezwykle modny motyw wnętrzarski. Tym, co przekonuje do niej domorosłych ogrodników, jest jednak nie tylko ciekawy wygląd, ale także łatwość uprawy i adaptacji do warunków panujących we wnętrzach. Jak pielęgnować i rozmnażać monsterę? Jaka ziemia będzie najlepsza do jej uprawy? Co oznaczają plamy na liściach monstery? Jak często należy ją podlewać? Przedstawiamy poradnik uprawy monstery, w którym odpowiadamy na najczęstsze pytania dotyczące tej rośliny.

Co to jest monstera?

Rośliny z rodzaju monstera są pnączami należącymi do rodziny obrazkowatych, czyli Araceae. Odznaczają się dużymi, ciemnozielonymi, nacinanymi liśćmi o gładkiej fakturze, a także licznymi korzeniami powietrznymi, dzięki którym mogą z łatwością przyczepiać się do podłoża czy piąć po drzewach i zwisających lianach. Naturalnie monstery występują w tropikalnych lasach Ameryki Południowej i Środkowej, m.in. w takich krajach jak Meksyk, Boliwia czy Panama. Ze względu na łatwość przystosowania się do warunków uprawy doniczkowej monstery znane są również jako popularne rośliny domowe czy biurowe.

Jakie gatunki monstery warto kupić?

Znanych jest aż 37 gatunków roślin z rodziny monstera. Najbardziej rozpowszechnioną, a przez to najłatwiejszą w kupnie odmianą jest monstera dziurawa (monstera deliciosa). Odznacza się ona całkowicie zielonymi liśćmi i imponującymi wymiarami – po kilku latach uprawy jej wysokość może wynosić nawet ponad dwa metry.

Gratką dla kolekcjonerów są natomiast trudno dostępne monstery o wielobarwnych liściach. Są to np. monstera deliciosa variegata z zielono-żółtymi liśćmi czy monstera deliciosa variegata alba z białymi przebarwieniami na liściach.

W sprzedaży dostępne są także sadzonki monstery Adansona (monstera adansonii), która za granicą nazywana bywa również monkey mask. Tworzy ona długie pędy porośnięte niewielkimi, podziurawionymi niczym ser szwajcarski liśćmi.

Monstera adansonii vs obliqua – czym się różnią?

Monstera adansonii jest często mylona – również przez sprzedawców – z monsterą obliqua, czyli perforowaną lub ukośną. Chociaż obie mają liście z dziurami (a nie z nacięciami jak odmiana deliciosa), to druga z nich jest gatunkiem niezwykle rzadkim zarówno w środowisku naturalnym, jak również w zbiorach najlepszych na świecie ogrodów botanicznych. Można więc przyjąć, że monstery sprzedawane jako gatunek obliqua tak naprawdę są monsterami adansonii.

Czym różnią się one od siebie? Liście monstery obliqua są niezwykle cienkie i delikatne, dodatkowo aż 90% ich powierzchni zajmują dziury. W odmianie adansonii liście są grube i twarde, a dziury znajdują się na około połowie ich powierzchni.

Jaka ziemia będzie najlepsza do monstery?

Wiele osób zastanawia się, czy monstera powinna być uprawiana w specjalnym podłożu. Najlepiej roślina ta rośnie w podłożu torfowym, które jest przepuszczalne. Z powodzeniem można monsterę posadzić również w zwykłej ziemi uniwersalnej do roślin doniczkowych. W takim przypadku warto jednak rozważyć jej rozluźnienie przez dodanie jednej trzeciej części perlitu, czyli szkła wulkanicznego. Dzięki temu gleba będzie lżejsza i pulchniejsza, a korzenie rośliny będą się szybciej rozrastać.

Jak często podlewać monsterę?

Jednym z najważniejszych zabiegów związanych z pielęgnacją monstery dziurawej jest jej odpowiednie podlewanie. Roślina ta nie lubi zbyt wilgotnego podłoża, dlatego wiosną i latem najlepiej podlewać ją obficie raz w tygodniu. Po 30-60 minutach najlepiej wylać nadmiar wody z podstawka donicy, aby nie przelać monstery.

Jesienią i zimą, gdy rozpoczyna się okres tzw. wegetatywny, należy ograniczyć podlewanie monstery. W tym okresie wystarczy ją nawadniać raz na 10-14 dni, ale tylko wtedy, gdy wierzchnia warstwa ziemi w donicy zdąży już przeschnąć.

Czy monsterę należy zraszać?

Monstera jest rośliną naturalnie rosnącą w wilgotnych lasach równikowych. Z tego względu służy jej wysoka wilgotność powietrza w pomieszczeniu, w którym jest uprawiana w donicy, a także regularne zraszanie. Opryskiwanie czy zraszanie liści monstery najlepiej wykonywać dwa razy w tygodniu latem i w okresie grzewczym, a raz w tygodniu w pozostałych porach roku.

Do tego celu najlepiej wykorzystać miękką wodę, np. przegotowaną, deszczówkę, filtrowaną lub stojącą w otwartym naczyniu przez co najmniej dobę. Dobrym rozwiązaniem podnoszącym wilgotność powietrza wokół rośliny jest także ustawienie donicy na podstawce z kamieniami wypełnionej niewielką ilością wody.

Jak nawozić monsterę?

Jeżeli zależy nam uzyskaniu pięknego, szybko rosnącego egzemplarza monstery, powinno się pamiętać o jej regularnym nawożeniu. W okresie wiosenno-letnim, to jest od początku marca do końca sierpnia, najlepiej wzmacniać ją raz na dwa tygodnie. Rzadziej, to znaczy raz na trzy tygodnie, powinno się „dokarmić” monstery stojące w cieniu, ponieważ mają one niższe zapotrzebowanie na składniki odżywcze i wolniej rosną. Jesienią i zimą, czyli w okresie wegetacji roślin, należy wstrzymać nawożenie.

Jaki nawóz wybrać do monstery? Dobrze spisze się wieloskładnikowy płynny nawóz do roślin zielonych czy płynny biohumus, które dodaje się do wody do podlewania rośliny.

Czy monstera musi mieć podporę?

Właściwa pielęgnacja monstery nie kończy się na podlewaniu, nawożeniu czy nawet regularnym czyszczeniu liści. Co jeszcze lubi monstera? Jej uprawianie w donicy wymaga stosowania podpór o odpowiedniej, niewiele niższej niż sama roślina wysokości, po których będzie się ona piąć i do których przyczepią się po pewnym czasie korzenie powietrzne.

W tej roli można zastosować dostępne w sklepach ogrodniczych czy marketach budowalnych paliki drewniane czy bambusowe owinięte matą kokosową lub mchem, do których drutem florystycznym lub sznurkiem należy przywiązać pnącze.

Ważne jest, aby podczas wbijania podpory do ziemi nie uszkodzić korzeni rośliny. Można tego uniknąć, umieszczając palik w podłożu równocześnie z korzeniami podczas przesadzania monstery.

Kiedy i jak przesadzać monsterę?

Młodą monsterę o niewielkiej wysokości (do jednego metra) i drobnych liściach powinno się przesadzać raz do roku przez około pierwsze dwa, trzy lata jej życia. Starsze rośliny, zwłaszcza te z dużymi liśćmi i solidnymi pędami, nie muszą mieć wymienianego podłoża oraz donicy. Wystarczy zdjąć górną warstwę ziemi o grubości około dwóch, trzech centymetrów i podmienić ją na nową, która będzie bogatsza w składniki odżywcze. Bardzo ważne jest, aby po wsypaniu nowej gleby dokładnie zakryć nią korzenie rośliny, a pierwsze podlewanie wykonać dopiero po około 48 godzinach.

Najlepszym terminem przesadzanie monstery do większej donicy czy podmianę podłoża jest okres wczesnowiosenny, to jest marzec lub kwiecień, kiedy roślina dopiero rozpoczyna intensywny okres wzrostu po zimie.

Gdzie trzymać monsterę?

Gdzie postawić monsterę, aby zapewnić jej optymalne warunki do życia? Najlepszym miejscem dla monstery będą stanowiska w półcieniu lub jasne, ale nie w bezpośrednim nasłonecznieniu, to znaczy około dwóch, trzech metrów od okna. Można postawić ją także w cieniu, jednak wtedy jej liście pozbawione będą charakterystycznych nacięć.

Ze względu na spore wymiary, zawczasu warto wybrać jej miejsce na podłodze lub na niewysokim kwietniku. Z powodu wrażliwości na zmiany temperatur monstera powinna stać w oddaleniu od grzejników i piecyków (w sezonie grzewczym), a także okien balkonowych (wiosną i latem). Idealna temperatura powietrza w pomieszczeniu, w którym hodowana jest monstera, powinna wynosić około 22 stopni Celsjusza wiosną i latem oraz powyżej 13 stopni Celsjusza zimą i jesienią.

Jak rozmnażać monsterę?

Rozmnażanie monstery, wbrew pozorom, jest czynnością stosunkowo łatwą. Sadzonki do ukorzenienia w wodzie lub w ziemi można odciąć z części wierzchołkowej rośliny pod tak zwanym węzłem, czyli miejscem, z którego wyrastał kiedyś liść. Powinny być to łodygi monstery z co najmniej dwoma (a najlepiej trzema lub czterema) liśćmi oraz widocznym korzeniem powietrznym.

Do wytworzenia się korzeni zarówno w wodzie, jak i w ziemi konieczna jest wysoka wilgotność powietrza i gleby, a także wysoka temperatura, to jest powyżej 25 stopni Celsjusza. Znaną, ale nieco trudniejszą metodą rozmnażania monstery są tak zwane odkłady powietrzne. Na kilkuletnim pędzie rośliny wystarczy zrobić nacięcia, a następnie nałożyć mieszaninę mchu oraz ziemi. Takie „zgrubienie” powinno się zabezpieczyć folią do momentu, w którym roślina wypuści nowe korzenie i możliwe będzie odcięcie od rośliny macierzystej.

O czym świadczy zły wygląd liści monstery?

Nieodpowiednia pielęgnacja monstery odbija się na kondycji liści tej rośliny. Monstera bez dziur, a do tego z niewielkimi liśćmi, jest efektem zbyt małej ekspozycji na światło słoneczne. Zbyt niskie nasłonecznienie sprawia również, że pędy rośliny są cienkie, a przez to chwiejne.

Wiele osób zastanawia się również, dlaczego żółkną liście monstery? Przyczyną żółtych i brunatnych liści monstery może być przelanie rośliny w wyniku zbyt obfitego lub zbyt częstego podlewania. Zdarza się także, że monstera zwija liście, co może świadczyć o wyborze nieodpowiedniego stanowiska dla tej rośliny lub zbyt ciężkim, nieprzepuszczalnym i wyjałowionym podłożu.

Plamy na liściach monstery mogą natomiast oznaczać kilka problemów. Żółte plamy na monsterze najczęściej są efektem przepalenia rośliny bezpośrednimi promieniami słońca, a ciemne świadczą najczęściej o przechowywaniu monstery w zbyt chłodnym pomieszczeniu.

Ile kosztuje monstera dziurawa?

Cena monstery dziurawej, czyli odmiany deliciosa, jest niezbyt wygórowana. Ładny, ale młody, a więc niewysoki egzemplarz z kilkoma liśćmi można kupić w sklepach ogrodniczych czy marketach już za około 30-40 złotych za sztukę. Chcąc udekorować dom, mieszkanie czy biuro wyższą, ale nadal młodą rośliną, trzeba zapłacić około 80-120 złotych. Przy kupnie wieloletniej monstery o dużych gabarytach i liściach, trzeba liczyć się z poniesieniem zdecydowanie wyższych kosztów. Kupno starego egzemplarza od osoby prywatnej (np. na portalach ogłoszeniowych) wiąże się z ceną od około 300 do nawet 1000 złotych.