Piwonie (peonie) w ogrodzie – odmiany, sadzenie, uprawa

Piwonia to długowieczny, kwitnący krzew przepadający za słońcem. Krzewi się bujnie, a jej kolorowe kwiaty roztaczają odurzający zapach i przybierają imponujące rozmiary. Odpowiednio zadbana peonia może stać się ozdobą ogrodu nawet na 15 lat! Jak sadzić piwonie? Jak je pielęgnować? Tego możesz się dowiedzieć z naszego kompendium wiedzy o tej wspaniałej roślinie!

Piwonie – cechy rośliny

Zanim piwonie zawitały do naszych ogrodów, rosły na terenie Azji Mniejszej, w południowej Europie i na zachodnich obszarach Ameryki Północnej. Znane są piwonie krzewiaste (drzewiaste) oraz zielne. W skład tych pierwszych wchodzi 8 gatunków. Mogą one osiągnąć wysokość nawet 4 metrów, a ich zdrewniałe łodygi nie zamierają na zimę.

Z kolei do piwonii zielnych należy 30 rodzajów kwiatów. Zamierają one na zimę, a na przełomie marca i kwietnia wypuszczają spod ziemi nowe pąki kwiatowe, zawiązane jeszcze w poprzednim sezonie. Kiedy kwitną piwonie? Na przełomie maja i czerwca, a ich kwiaty występują w barwie białej, różowej, czerwonej, purpurowej i fioletowej. Udało się również wyhodować odmiany dwubarwne. Czasem kwiatostany mogą być tak duże i ciężkie, że potrzebne są podpórki, by uchronić kruche łodygi przed złamaniem.

Ze względu na układ płatków, wyróżnia się 5 podstawowych typów piwonii. Są to kwiaty pojedyncze, kwiaty podwójne, kwiaty pełne, w których płatki przeplatają się z pręcikami, bombki o mniejszych płatkach tworzących kopiec oraz kwiaty japońskie – w tym przypadku zewnętrzne płatki otaczają duże pręciki wyglądające jak dodatkowe skupisko płatków.

Piwonie – odmiany

Piwonia chińska (Paeonia lactiflora) – choć pochodzi z terenów Chin i Syberii największą popularnością cieszy się w Japonii. Krzew piwonii chińskiej może osiągnąć wysokość 2 m. Jego liście są pierzaste i ciemnozielone, kwiaty zaś bardzo duże i aromatyczne. Najczęściej spotykane są kwiaty białe, różowe i purpurowe.

Piwonia krzewiasta (Paeonia suffruticosa) – wysoki krzew o rozłożystym lub wzniesionym pokroju, który w polskich warunkach osiąga wysokość ok. 3 m. Kwiaty tego gatunku są zachwycające – mogą posiadać nawet 20 cm średnicy. W zależności od odmiany mogą przybrać kolor biały, żółty, różowy, czerwony lub fioletowy – zdarzają się również piwonie dwubarwne. Płatki kwiatów ułożeniem najczęściej przypominają koronę, ale mogę mieć też formę zawilca lub róży.

Piwonia lekarska (Paeonia officinalis L.) – gatunek pochodzący z południowej i środkowej Europy o dużych kwiatach przypominających miseczki wypełnione płatkami, występujące głównie w odcieniach różu oraz czerwieni. Pojawiają się one już w początkach maja, dlatego ten gatunek piwonii bywa czasem nazywany „majówką”. Choć tak jak inne piwonie gatunek ten jest rośliną trującą, odwary z niektórych jej części niegdyś były wykorzystywane w leczeniu rozmaitych dolegliwości.

Piwonia delikatna (Paeonia tenuifolia, piwonia koperkowa, wąskolistna) – pochodząca z Kaukazu roślina osiągająca rozmiary od 30 do 60 cm. Posiada charakterystyczne pierzaste i mocno powcinane liście przypominające gałązki kopru włoskiego. Jej karminowe kwiaty są mniejsze i mniej gęste niż u poprzednich gatunków peonii, osiągają bowiem średnicę 6-8 cm.

Sprawdź też: 15 najpiękniejszych krzewów do ogrodu – wybór redakcji Homebook.pl

Jak sadzić piwonie?

Bujne liście i wielkie, pachnące kwiaty nie są łatwe do wyhodowania – peonie są bowiem roślinami bardzo wymagającymi w uprawie, nietolerującymi błędów ogrodniczych. Najlepszą porą na sadzenie piwonii jest przełom sierpnia i września, wtedy bowiem rośliny są w stanie spoczynku, a pąki, z których zakwitną w kolejnym sezonie, są już ukształtowane.

Sadzonki nie posiadają za to korzeni włośnikowych odpowiedzialnych za dobre ukorzenienie – pojawią się one dopiero po posadzeniu, dzięki stymulacji przez jesienne deszcze silnie nawadniające podłoże. Wyjątkiem są sadzonki kupione w sklepach ogrodniczych, posiadające tzw. „goły korzeń” – można je sadzić od września do listopada i od marca do maja.

Sadzenie piwonii zacznij od upewnienia się, jaki rodzaj ziemi znajduje się w Twoim ogrodzie – piwonie potrzebują bowiem gleby bardzo żyznej, próchniczej, najlepiej o obojętnym odczynie. Stanowisko, na którym posadzisz roślinę, powinno być słoneczne, ewentualnie lekko ocienione, dobrze osłonięte od wiatru – peonie mają kruche gałązki, które mogą załamać się pod ciężarem dużych kwiatów, a wiatr mógłby to ułatwić.

W wybranym miejscu wykop dołek na głębokość 30-50 cm. Jeśli planujesz posadzić kilka krzewów, odległość między poszczególnymi dołkami powinna wynosić ok. pół metra, bowiem piwonie bujnie się rozrastają i po kilku latach mogą potrzebować naprawdę sporo miejsca. Glebę w dołkach należy odpowiednio przygotować. Można po prostu wymienić ją na ziemię kompostową lub na odkwaszony substrat torfowy o korzystnym dla peonii obojętnym odczynie.

Inny sposób to umieszczenie na dnie dołka warstwy obornika i wymieszanie go z ziemią. Sadzonki piwonii włóż do dołka i ich karpy (bryły korzeniowe) przysyp tak, aby pąki znajdowały się 3-5 cm pod powierzchnią ziemi. Na koniec podlej roślinę.

Dowiedz się więcej: Kalendarz ogrodnika – co kiedy sadzić? Zaplanuj prace w ogrodzie na cały rok

W jakim towarzystwie sadzić piwonie?

Z czym łączyć piwonie? Rośliny te doskonale czują się w towarzystwie róż, naparstnicy, kocimiętki, a także różnych traw ozdobnych, na przykład kostrzewy sinej. Do wspomnianych bylin świetnie pasują również ciemierniki, berberysy, goździki, irysy oraz wiciokrzewy. Kompozycje stworzone na bazie przywołanych „składników” dodają ogrodom elegancji i sprawiają, że przydomowa przestrzeń wygląda naprawdę wyjątkowo.

A co posadzić obok piwonii, gdy nadejdzie lato i jesień? W pierwszym przypadku dobrze sprawdzą się lilie, petunie oraz pelargonie, a w drugim – dalie, chryzantemy i astry. Warto również zwrócić uwagę na fakt, że opisywane rośliny można łączyć w różnokolorowe grupy. Białe byliny świetnie wyglądają w zestawieniu z odmianami czerwonymi oraz jasnoróżowymi. Można też tworzyć rozmaite duety bądź tria z kolorem żółtym, pomarańczowym czy fioletowym w roli głównej.

Przeczytaj też: Przycinanie róż: jak i kiedy przycinać róże?

Jak przesadzić piwonie?

Piwonie nie przepadają za przesadzaniem i zabieg ten należy wykonywać bardzo ostrożnie i tylko wówczas, gdy jest on naprawdę konieczny – na przykład wtedy, gdy na swoim aktualnym stanowisku roślina choruje, słabo kwitnie lub zaczyna brakować jej miejsca. Najlepszą porą na przesadzanie piwonii jest przełom sierpnia i września – wybierz chłodny i pochmurny dzień, gdyż słońce i upał mogą spowodować wysuszenie korzeni sadzonki. Pamiętaj również, że przesadzać można tylko minimum 2-letnie rośliny.

Wybraną piwonię należy ostrożnie okopać ze wszystkich stron tak, by przypadkiem nie uszkodzić korzeni. Następnie szpadlem podważ bryłę i trzymając za liście, delikatnie wyjmij roślinę z podłoża. Kolejny krok to obcięcie sekatorem liściastych pędów piwonii na wysokości 2-3 cm nad pąkami krzewu. Po przycięciu karpę wypłucz pod bieżącą wodą, aby móc dokładnie ustalić położenie korzeni i pąków, a następnie pozostaw roślinę do lekkiego przeschnięcia.

Jeśli planujesz rozmnożyć peonię, musisz wykonać podział karpy na mniejsze sadzonki. W tym celu należy po prostu w najsłabszym punkcie przeciąć bryłę korzeniową za pomocą ogrodniczego noża – nie jest to łatwe, bo korzenie peonii są twarde i mocno zbite. Po przecięciu otrzymane sadzonki trzeba oczyścić ze zgniłych części i delikatnie skrócić ich korzonki. Przed posadzeniem w gruncie, sadzonki piwonii opcjonalnie można poddać tzw. zaprawieniu, czyli kilkunastominutowej kąpieli w specjalistycznej zawiesinie, mającej za zadania zapewnić korzeniom ochronę przed chorobami i pasożytami.

Jak pielęgnować piwonie?

Podlewanie piwonii

W pierwszym roku po posadzeniu uważnie pilnuj, aby piwonia miała wilgotną glebę. W kolejnych latach trzeba koncentrować podlewanie na miesiącach szczególnego wzrostu, intensywnego kwitnienia i zawiązywania pąków, czyli w okresie od maja do połowy sierpnia. Uważaj jednak, żeby nie przemoczyć krzewu – gleba wokół peonii powinna być wilgotna, ale nie mokra!

Unikaj też spryskiwania wodą liści czy kwiatów. Piwonie możesz podlewać niewielkimi ilościami wody, raz na tydzień. Żeby zapobiec ryzyku tworzenia się kałuż wokół krzewu i usprawnić odpływ wody, najlepiej zasadzić peonię na lekkim wzniesieniu. Glebę wokół krzewu warto wysypać ściółką, aby ograniczyć parowanie wody. Podlewania można wstrzymać w okresie od przełomu września i października aż do wczesnej wiosny.

Nawożenie piwonii

Nawożenie piwonii powinno odbyć się na przełomie marca i kwietnia. Do tego celu można użyć obornika, własnoręcznie przygotowanego kompostu lub granulowanego nawozu. Trzeba jednak uważać, aby nie przenawozić roślin, które mogą wówczas stać się podatne na choroby grzybowe – nawozem najlepiej podsypywać tylko peonie rosnące na mniej urodzajnych terenach. Nawóz rozsyp po zewnętrznej części karpy krzewu, aby nie przypalił jego korzeni.

Przycinanie piwonii

Przycinanie piwonii polega głównie na obcinaniu przekwitłych kwiatostanów – pęd usuń za pomocą sekatora kilka centymetrów poniżej zwiędłego kwiatu. Z kolei liście peonii obcinaj dopiero jesienią, gdy zaczną żółknąć – pędy skracaj 10 cm nad ziemią. W przypadku młodych okazów zasadzonych w poprzednim roku warto usuwać większość wynurzających się spod ziemi pąków – wzmocni to roślinę, pozwoli piękniej się rozkrzewić i zakwitnąć w kolejnych latach.

Dlaczego piwonia nie kwitnie?

Czasem piwonia nie kwitnie. Czemu tak się dzieje? Powodów może być co najmniej kilka, na przykład niewłaściwy czas lub sposób sadzenia. Jeśli roślina trafi do ziemi zbyt późno lub zostanie umieszczona za głęboko, nie wypuści kwiatów. Co jeszcze może pójść nie tak? Właściciele peonii często zapominają o odgarnięciu ściółki po okresie zimowym. W rezultacie pąki przykrywa zbyt gruba warstwa podłoża (powyżej pięciu centymetrów), a piwonia nie ma szans zakwitnąć.

Co jeszcze może być przyczyną opisywanego stanu rzeczy? Zbyt intensywne nawożenie azotem. Więcej nie zawsze znaczy lepiej. Jeśli chcesz wesprzeć roślinę i zapewnić jej lepszy wzrost, powinieneś stosować produkty wieloskładnikowe, które zawierają nie tylko wspomniany już azot, ale również inne mikroelementy, na przykład fosfor i potas.

Należy zwrócić uwagę na fakt, że brak kwitnienia nierzadko bywa objawem rozmaitych chorób, na które cierpi bylina. Na peonię czyha wiele niebezpieczeństw, między innymi nicienie oraz tak zwana szara pleśń. Po czym poznać, że doszło do ataku drobnoustrojów lub szkodników? Przede wszystkim należy uważnie obserwować pąki, młode pędy oraz inne części rośliny. Jeśli widać na nich ciemny nalot, a piwonia zaczyna karłowacieć, to znak, że dzieje się coś niedobrego i należy jak najszybciej zareagować.

Jeśli peonia nie kwitnie, warto również sprawdzić, czy ma dostęp do wystarczającej ilości światła oraz składników odżywczych. Być może jakiś krzew zabiera jej wszystkie mikroelementy albo rzuca na bylinę zbyt duży cień. W takiej sytuacji roślina z oczywistych względów nie będzie dobrze się rozwijać.

Pozostaje zatem pytanie: co zrobić, żeby piwonia zakwitła? Przede wszystkim należy przestrzegać przedstawionych wyżej zasad dotyczących sadzenia, podlewania, nawożenia oraz przycinania. Sposób postępowania zależy od tego, z czego wynika opisywany problem. Jeżeli zachodzi taka konieczność, trzeba opryskać peonię specjalnym preparatem grzybo- lub bakteriobójczym.

Piwonie w ogrodzie – najpiękniejsze aranżacje

Czy warto posadzić piwonie w ogrodzie? Poniżej przedstawiamy zdjęcia najpiękniejszych ogrodowych aranżacji z dedykacją dla wszystkich nieprzekonanych, którzy jeszcze mają wątpliwości.

Piwonie – czy też (jak mawiają niektórzy) peonie – są bardzo piękne. Chyba nikt, kto choć raz widział te rośliny nie ma co do tego najmniejszych wątpliwości. Ich pielęgnacja, wbrew temu, co mogłoby się wydawać, nie nastręcza wielu trudności. Wystarczy przeczytać nasz poradnik i zastosować zapisane w nim zasady. Do dzieła!