Woskowanie drewna – najważniejsze informacje i porady
Woskowanie jest jednym z najłatwiejszych do wykonania samodzielnie sposobów zabezpieczenia drewna przed wilgocią. Aby zaimpregnowane w ten sposób powierzchnie drewniane odznaczały się dobrą kondycją przez długi czas, warto pamiętać o kilku zasadach. W przewodniku woskowanie krok po kroku podpowiadamy, jakie narzędzia są potrzebne do woskowania oraz na co zwrócić uwagę podczas wyboru wosku do drewna. Wyjaśniamy również, jak prawidłowo przygotować podłoże drewniane do woskowania oraz w jakiś sposób nakładać, usuwać i polerować wosk.
Krok 1. Wybór wosku do drewna
Wybór jednego wosku do drewna z dziesiątek gotowych produktów dostępnych w sklepach budowlanych wydaje się trudnym zadaniem. Bez obaw - poradzą sobie z nim również osoby, które nie mają doświadczenia w impregnacji czy renowacji powierzchni drewnianych. Jaki wosk do drewna będzie zatem najlepszy? Warto wybierać woski do drewna z dużą zawartością naturalnego wosku zwierzęcego, czyli pszczelego. Woskowanie woskiem pszczelim doskonale zabezpiecza bowiem drewno przed wnikaniem wody.
Do woskowania powierzchni narażonych na uszkodzenia mechaniczne polecamy woski lub olejowoski z dodatkiem twardniejącego tłuszczu roślinnego carnauba. Płaskie elementy, takie jak półki czy drzwiczki mebli, najłatwiej zabezpiecza się woskiem o półpłynnej lub stałej konsystencji, czyli kremowym woskiem do drewna lub pastą woskową do drewna. Rzeźbienia, tralki schodów czy ozdobne drewniane ramy prościej będzie natomiast zawoskować woskiem w płynie. Zależnie od efektu, który chcemy uzyskać, można sięgnąć po woski bezbarwne, woski barwiące lub woski wybielające.
Pamiętaj! Przy woskowaniu drewna na biało oprócz wosku wybielającego warto dokupić również gotowy utrwalacz oraz bezbarwny wosk do drewna. Zastosowanie tych produktów po wybielaniu drewna uchroni je przed szybkim zabrudzeniem.
Krok 2. Przygotowanie narzędzi do woskowania drewna
Woskowanie jest czynnością, która nie wymaga specjalistycznych narzędzi. Mimo wszystko warto zawczasu przygotować się do pracy i skompletować m.in. dużą ilość czystych i suchych szmatek bawełnianych lub lnianych, którymi nakłada się wosk. Zamiast tkaniny do woskowania drewna można wykorzystać watę stalową typu 0000 lub pakuły bawełniane, które nie nasiąkają tłuszczem w takim szybkim tempie jak materiałowe szmatki. Osoby wybierające woski płynne do nanoszenia ich na drewno mogą wykorzystać także pędzel o delikatnym włosiu. Do polerowania można przygotować natomiast szmatki, pakuły bawełniane lub szczotkę o miękkim, naturalnym włosiu.
Pamiętaj! Skóra człowieka w bezpośrednim kontakcie z gotowym woskiem do drewna wysusza się i może się przebarwiać. Jeżeli chcesz tego uniknąć, woskuj drewno w jednorazowych rękawiczkach.
Krok 3. Przygotowanie podłoża do woskowania
Zanim nałoży się wosk na powierzchnię drewnianą, należy właściwie przygotować podłoże. Surowe drewno mebli czy podłóg, czyli inaczej wcześniej niepokrywane impregnatami, farbami czy lakierami, należy przeszlifować papierem ściernym o wysokiej granulacji. Pozwoli to pozbyć się drobnych nierówności oraz tak zwanych włosków drewna. Po szlifowaniu powierzchnię trzeba odpylić, na przykład suchą szmatką lub odkurzaczem z miękką, szczotkową końcówką.
Co w innych przypadkach? Czy można woskować fornir? Czy woskowanie olejowanego drewna jest zgodne ze sztuką? Czy można użyć wosku na drewnie lakierowanym? Bez problemu można nakładać wosk na olejowane wcześniej drewno, starą warstwę wosku lub nawet drewno bejcowane. Produkt ten nie wniknie jednak w strukturę drewna lakierowanego, politurowanego czy malowanego kryjącymi farbami. W takim przypadku przed woskowaniem forniru, mebli czy innych elementów drewnianych konieczne jest uprzednie zeszlifowanie starej powłoki malarskiej i jej dokładne odpylenie.
Pamiętaj! Do szlifowania drewna przed woskowaniem wybieraj papier ścierny o granulacji od 200 do 360 (P200-P360). Dzięki temu uzyskasz idealnie gładką powierzchnię.
Krok 4. Woskowanie drewna
Kolejnym etapem jest woskowanie drewna. Niezależnie od tego, czy ma to być woskowanie drewna sosnowego czy woskowanie drewna dębowego, bukowego, jesionowego czy nawet egzotycznego, do pracy można wykorzystać woski o różnej konsystencji. Wosk w płynie nakłada się „na zimno”, czyli bez podgrzewania, za pomocą czystych szmatek bawełnianych lub pędzla z miękkiego, naturalnego włosia. Wosk do drewna w kremie lub pastę woskową do drewna można delikatnie podgrzać, aby łatwiej nakładało się go na drewno pakułami bawełnianymi czy watą szklaną typu 000. Woskowanie na ciepło jest koniecznością w przypadku korzystania z wosku twardego oferowanego pod postacią kostek. Używa się go najczęściej do renowacji powierzchni drewnianych, na przykład wypełniania dziurek po szkodnikach lub starych okuciach czy szczelin w drewnie. W takim przypadku odcina się kawałek wosku od kostki i rozgrzewa, na przykład w dłoni, aby nadać mu bardziej plastyczną konsystencję.
Niezależnie od typu wosku do drewna woskowanie wygląda tak samo. Wosk nakłada się w niewielkich ilościach i wciera w drewno szmatką, pakułami bawełnianymi czy watą szklaną okrężnymi ruchami. Po wtarciu całości produktu drewno przetrzeć należy wzdłuż słojów.
Pamiętaj! Nie stosuj jednorazowo dużej ilości wosku. Zbyt gruba warstwa preparatu nie wchłonie się w drewno i będzie zasychać na powierzchni.
Krok 6. Usunięcie nadmiaru wosku
Po nałożeniu pierwszej warstwy wosku do drewna na mebel czy podłogę należy je pozostawić do wyschnięcia. Przeważnie trzeba odczekać od około 6 do nawet 24 godzin przed podjęciem dalszych prac. Gdy mamy pewność, że wosk wchłonął się dokładnie w drewno, można je przetrzeć, zbierając nadmiar wosku z powierzchni. Do zadania tego najlepiej wykorzystać lniane lub bawełniane szmatki, bawełniane pakuły lub wełnę stalową 0000.
Pamiętaj! Informację o dokładnym czasie schnięcia wosku znajdziesz na etykiecie wosku do drewna, olejowosku czy innych preparatów z dodatkiem wosku pszczelego.
Krok 7. Ponowne woskowanie
Woskowanie drewna jest czynnością łatwą, ale czasochłonną. Po przygotowaniu podłoża, nałożeniu pierwszej warstwy wosku, odczekaniu aż wyschnie i wytarciu do sucha przychodzi pora na… kolejne woskowanie. Jednokrotne woskowanie – zwłaszcza w przypadku surowego drewna – jest bowiem niewystarczające, aby zabezpieczyć je przed działaniem wilgoci. Koniecznie należy nałożyć co najmniej dwie warstwy wosku, a najlepiej – starym sposobem – przecierać woskiem i wycierać do sucha mebel przez kilka kolejnych dni.
Pamiętaj! Następne warstwy wosku nakładaj na drewno dopiero po wyschnięciu i przetarciu suchą szmatką drewna po poprzednim woskowaniu.
Krok 8. Polerowanie drewna po woskowaniu
Polerowanie drewna po woskowaniu pozwala na uzyskanie suchej, gładkiej i satynowo błyszczącej powierzchni. Gdy mebel czy podłoga drewniana pokryte są już co najmniej dwoma warstwami wosku do drewna, można przystąpić do energicznego pucowania ich powierzchni. Do zadania tego najlepiej wybrać ponownie suche, czyste szmatki z tkaniny, która nie zostawia tak zwanych włosków (na przykład bawełnianej czy lnianej) lub pakuły bawełniane. Dobrym pomysłem jest także zastosowanie waty szklanej typu 0000 albo szczotki o miękkim, naturalnym włosiu.
Pamiętaj! Od dokładności polerowania zależy efekt końcowy. Z tego względu woskowane drewno wycieraj dokładnie, miejsce w miejsce, powtarzając czynność co najmniej dwukrotnie.
Krok 9. Usuwanie wosku z drewna
Czasami zdarzają się sytuacje, że zawoskowane uprzednio meble, posadzki czy elementy zdobnicze chcemy pokryć innym środkiem zabezpieczającym, na przykład lakierem czy farbą kryjąca. Nakładanie tych produktów na wosk jest bezcelowe – nie przyczepią się one do tłustej powierzchni drewna. W takim przypadku konieczne jest zdjęcie warstwy wosku z drewna. Można ją zeszlifować drobnym papierem ściernym lub użyć dostępnych w sklepach budowlanych zmywaczy do wosku, określanych również jako rozpuszczalniki do wosku.
Pamiętaj! Rozpuszczalnik do wosku nanoś na drewno tak samo jak wosk – szmatką lub bawełnianymi pakułami, wcierając środek zgodnie z kierunkiem słojów. Przed zabezpieczeniem drewna lakierem, farbą czy olejem odczekaj kilka godzin do jego całkowitego wyschnięcia.