Paprotka w domu – co warto wiedzieć o uprawie i pielęgnacji paproci?

Według obiegowej opinii paprotki są roślinami domowymi łatwymi w uprawie, idealnymi dla początkujących posiadaczy kwiatów. Niestety nie jest to do końca prawda. Paprocie są bowiem kapryśne i nie tolerują błędów ogrodniczych. Jeśli więc chcesz zaprosić paprotki do swojego domu, warto dokładnie znać upodobania tych ciekawych roślin. W naszym poradniku podpowiadamy, jak pielęgnować paproć, ile wody potrzebuje roślina, jaką lubi glebę i na co warto zwracać uwagę podczas opieki nad sadzonką. Doradzamy też i inspirujemy, gdzie najlepiej postawić paprotkę.

Paprotka – gatunki

Paprocie należą do jednych z najstarszych roślin żyjących na Ziemi. Szacuje się, że w okresie prehistorycznym istniało aż milion różnych gatunków, jednak do naszych czasów przetrwało „zaledwie” 10 000. W warunkach domowych hoduje się tylko kilka z nich różniących się od siebie wysokością, wyglądem liści i upodobaniami uprawowymi. Sprawdź najpopularniejsze gatunki paproci domowych.

Paprotka zwyczajna

Paprotka zwyczajna (Polypodium vulgare) występuje powszechnie na terenie Europy, Azji i Ameryki Północnej. Należy do niewysokich paproci, bo osiąga zaledwie 30 cm wysokości. Posiada intensywnie zielone, zaostrzone listki. Radzi sobie w półcieniu, w świetle rozproszonym, a nawet na stanowisku słonecznym. Lubi umiarkowanie mokrą glebę i średnią wilgotność powietrza. Często jest polecana do naturalistycznych ogrodów, które jako roślina zimozielona może zdobić także w chłodne pory roku.

Ciemnotka okrągłolistna

Ciemnotka okrągłolistna (Pellaea rotundifolia) pochodzi z Nowej Zelandii i osiąga maksymalnie 40 cm wysokości. Posiada wzniesione lub płożące łodygi oraz owalne, błyszczące, skórzaste liście – ciemnozielone z wierzchu, jaśniejsze od spodu. Choć preferuje głównie światło rozproszone, w przeciwieństwie do większości paproci znosi również bezpośrednie nasłonecznienie.

W okresie wegetacyjnym powinna przebywać w temperaturze 23-25°C, zimą zaś w temperaturze 12-15°C. Tę paproć trzeba podlewać raz w tygodniu, a nawozić raz w miesiącu. Cechuje ją odporność na suche powietrze, tak więc nie wymaga częstego spryskiwania.

Niekropień

Niekropień (Adiantum raddianum) to delikatnie zbudowana minipaprotka w warunkach naturalnych spotykana w Europie, Afryce, Ameryce Północnej i Południowej. Niekropień, zwany też adiantum lub złotowłosem, nie należy do szczególnie wymagających roślin, choć ceni sobie wysoką temperaturę, wilgotne powietrze i stanowiska o świetle rozproszonym.

Podczas wegetacji powinien przebywać w temperaturze 25°C, zimą zaś w około 20°C. Latem należy podlewać go 2-3 razy w tygodniu, a w okresie wyciszenia raz na tydzień. Bardzo ważne jest częste i silne spryskiwanie liści – ich końcówki zaczynają zasychać, gdy wilgotność powietrza przez kilka dni utrzymuje się poniżej 50%. Paprotkę należy nawozić co dwa tygodnie. Uwaga: niekropień nie znosi przestawiania, zatem wybierz mu miejsce, na którym spokojnie będzie mógł stać przez lata.

Nefrolepis wyniosły

Nefrolepis wyniosły (Nephrolepis exaltata) do Europy przybył z terenów Brazylii, Gujany, Karaibów, Meksyku i Florydy. Ze względu na bujnie rozrastające się łodygi w warunkach domowych osiągające nawet 80 cm długości. Znany jest też jako paproć królewska. Porastają ją soczyście zielone drobne listki – w zależności od odmiany pierzaste, pofalowane, kędzierzawe lub strzępiaste.

Paproć nefrolepis uwielbia ciepło i wilgoć, należy więc intensywnie ją spryskiwać i przechowywać w temperaturze nie niższej niż 20°C. Trzeba zapewnić jej światło rozproszone lub lekki półcień. W okresie wegetacji podlewaj ją 2-3 razy w tygodniu, a zimą jedynie raz na tydzień. Raz na 2 tygodnie należy zasilić ją nawozem.

Zanokcica gniazdowa

Zanokcica gniazdowa (Asplenium nidus) to pochodząca z regionów zwrotnikowych paproć, której długie liście tworzą charakterystyczne rozety, w których gromadzi się woda oraz humus. Z tego też powodu podlewając zanokcicę, strumień wody należy kierować do wnętrza rozety. Paproć podlewaj 1-2 razy w tygodniu, nawoź zaś co 7 dni.

W okresie wegetacyjnym paprotka powinna przebywać w temperaturze ok. 20°C, zimą zaś w ok. 15 stopniach. Doniczkę z paprocią ustaw w widnym miejscu, z dużymi ilościami światła rozproszonego (roślina nie znosi przestawiania) i regularnie spryskiwać wodą.

Płaskla łosioroga

Płaskla łosioroga (Platycerium) to nietypowa paproć tropikalna spotykana w Ameryce Południowej, Azji, Afryce, Australii i Nowej Gwinei. Posiada dwa rodzaje liści – przylegające do podłoża, których zadaniem jest ochrona korzeni i kłączy przed wysuszeniem, oraz wzniesione lub zwisające, które przypominają kształtem poroże.

Latem powinna przebywać w temperaturze około 24°C, a podlewanie powinno odbywać się raz na tydzień. Z kolei zimą paproć musi przebywać w ok. 15-18°C i być podlewana co 10 dni. Łosie rogi należy nawozić raz na kilka tygodni i utrzymywać wysoką wilgotność powietrza.

Paprotka – wymagania

Bardzo często można spotkać się z przekonaniem, że do właściwego wzrostu paprocie potrzebują cienistego stanowiska, jednak nie do końca jest to prawdą. Rośliny te rosną w niskich partiach lasów lub na gałęziach drzew i rzeczywiście nie otrzymują tam zbyt wiele światła, a już na pewno nie są narażone na bezpośrednie nasłonecznienie. W związku z tym większość gatunków wystawionych na słońce ulegnie poparzeniu. Nie oznacza to jednak, że są cieniolubne – paprotka domowa pozostawiona w ciemnym kącie zmarnieje. Najbardziej optymalny dla paproci jest więc półcień lub stanowisko, do którego dociera światło rozproszone.

Paprocie przepadają za ciepłem i wilgotnym powietrzem. W okresie wegetacji temperatura otoczenia powinna utrzymywać się w zakresie 18-25°C, zimą zaś nie powinna być wyższa niż 18°C i spadać poniżej 15. Paprocie bardzo nie lubią przeciągów, należy więc trzymać je z dala od nieszczelnych okien lub często otwieranych drzwi.

Paprotka doniczkowa nie powinna znajdować się w kuchni, bo źle reaguje na wyziewy z urządzeń gazowych. W warunkach domowych na ogół największym problemem jest zbyt suche powietrze, które powoduje usychanie liści i brązowienie ich końcówek. Bardzo ważne jest regularne i obfite zraszanie paproci, przy użyciu miękkiej, odstanej wody o temperaturze pokojowej.

Paprotka – pielęgnacja

Mimo że paprocie lubią wilgoć, podlewaj je ostrożnie i z umiarem. Wbrew pozorom zalanie szkodzi paprociom bardziej niż przesuszenie, powodując żółknięcie i opadanie liści. Podlewaj paprotkę odstaną, miękką, pozbawioną wapnia wodą o temperaturze pokojowej.

Nawadniać można wprost do donicy, ale znacznie lepiej jest po prostu na kilka minut wstawić pojemnik do naczynia z wodą. Ziemia w donicy nie może być zupełnie mokra, a na podstawce pod nią nie powinna zbierać się woda. Wodą nie wolno polewać liści, szczególnie młodych.

Jak nawozić paprocie?

Od czasu do czasu paprotkę warto zasilić nawozem. W okresie intensywnego wzrostu, a więc od marca do lipca, nawóz można podawać nawet co tydzień. Od lipca do października ogranicz dawki nawozu, podając go jedynie co 2-3 tygodnie. W okresie od października do lutego, będącego dla roślin czasem odpoczynku, zupełnie zaprzestań nawożenia.

Jak wzmocnić paprotkę? Domowe sposoby

Podlewanie paproci mlekiem

Aby wzmocnić paproć, możesz wypróbować domowe sposoby praktykowane od pokoleń. Jednym z nich jest podlewanie paproci mlekiem, a dokładniej, mieszanką mleka i wody. Jedną szklankę mleka wlej do litrowego naczynia i dolej wody do pełna. Taką miksturę możesz aplikować roślinie raz w miesiącu. Mleko ma właściwości zakwaszające, pomaga więc uchronić roślinę od ataku grzybów.

Podlewanie paproci herbatą

Inny sposób na ładną paprotkę to podlewanie herbatą – co kilka podlewań można zasilić glebę roztworem przygotowanym ze szklanki mocnego naparu rozcieńczonego litrem wody. Dobrym rozwiązaniem jest również domowy nawóz do paprotek przygotowany z herbacianych fusów – namoczone i wystudzone liście wystarczy zakopać w doniczce lub rozłożyć na powierzchni gleby.

Jak przesadzić paprotkę?

Paprotki domowe nie wymagają zbyt częstego przesadzania – rośliny te wręcz wolą rosnąć w za ciasnych doniczkach, a po przesadzeniu zdarza im się chorować i słabiej rosnąć. Z tego powodu paprocie przesadzaj nie częściej niż raz na kilka lat, zawsze wczesną wiosną, najlepiej w drugiej połowie marca.

Przed przesadzeniem paprotkę dokładnie podlej, co ułatwi wyjęcie jej z donicy. Roślinę mocno chwyć u podstawy i wyjmij – w razie potrzeby możesz odwrócić pojemnik dnem do góry.

Jak rozmnażać paproć?

Podczas przesadzania możesz rozmnożyć paprotkę, ostrożnie dzieląc jej bryłę korzeniową na części. Paprocie najlepiej sadzić w donicach ceramicznych, choć plastikowe są wygodniejsze w użytkowaniu i łatwiej wyjąć z nich sadzonki podczas przesadzania.

Nowy pojemnik powinien być niewiele większy od starego – nie więcej niż 3 centymetry. Na dno doniczki wysyp warstwę drenującą, trochę odpowiednio dobranej ziemi, a następnie umieść w niej bryłę korzeniową paproci i przysyp ją glebą. Nie ugniataj podłoża zbyt mocno.

Paprotka w domu – inspiracje i pomysły

Gdzie postawić paprotkę: w sypialni, salonie, a może w domowym biurze? Do jakiego stylu wnętrz pasuje? W otoczeniu jakich dodatków wygląda najlepiej? Sprawdź naszą galerię inspiracji! Która aranżacja z paprotką w roli głównej sprawdzi się u Ciebie?

Zobacz też: 15 roślin doniczkowych, które warto wybrać do domu

Paprotka domowa – FAQ, czyli często zadawane pytania

Chcesz dowiedzieć się więcej? Mamy dla Ciebie kilka odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania, które zaspokoją ciekawość nawet najbardziej dociekliwych osób.

Jaka ziemia jest najlepsza do paproci domowej?

Paproć najlepiej będzie czuła się w przepuszczalnej ziemi o lekko kwaśnym odczynie pH. Dobrym wyborem będzie więc ziemia kompostowa z dużą zawartością torfu i próchnicy. Jeśli nie chcesz mieszać ziemi sam, wybierz gotową mieszankę przeznaczoną do paprotek.

Jaki nawóz wybrać do paproci?

Czym nawozić paprocie? Najlepszym wyborem będzie skoncentrowany nawóz mineralny. Wybierz taki, który przeznaczony jest do wszystkich gatunków paproci. Paproć najlepiej zasilać od wiosny do końca lipca. W drugiej połowie lata i jesienią nie należy już pobudzać roślin do wzrostu.

Jaką doniczkę wybrać do paproci?

Wielkość doniczki powinna być uzależniona od wielkości rośliny. Warto wybierać taką, która ma podstawkę i dziurki w dnie, które pozwolą odprowadzić nadmiar wody. Dobrym rozwiązaniem mogą być też dwie doniczki – mniejsza i większa. Mniejszą, w której znajduje się paproć, wkładamy w większą, do której woda po podlewaniu ma szansę odpłynąć. Modną dekoracją idealną do paproci jest też doniczka głowa i doniczka twarz.

Czy paproć może stać w sypialni?

Paprotka w sypialni to świetny pomysł! To roślina, która nawilża powietrze i oczyszcza je formaldehydu. Udowodniono również, że paproć ma zdolność ujemnej jonizacji powietrza, która jest korzystna dla naszego zdrowia.

Sprawdź więcej: Rośliny oczyszczające powietrze – 10 gatunków, które chronią przed smogiem

Dlaczego paprotka usycha?

Paprotka potrzebuje dużej wilgotności powietrza oraz stale wilgotnej ziemi. Liście paproci usychają zwykle, gdy ziemia jest zbyt sucha lub roślina stoi w pomieszczeniu z suchym powietrzem i np. obok kaloryfera. Rozwiązaniem będzie regularne podlewanie oraz nawilżanie powietrza w mieszkaniu.

Jak uratować uschniętą paprotkę?

Jeśli Twoja paprotka uschła, usuń wszystkie zeschnięte liście i podlewaj paproć odstaną wodą w temperaturze pokojowej regularnie oraz w sposób umiarkowany.

Jak uratować przelaną paprotkę?

Jest to raczej trudne, ale czasami może się udać. Najlepiej jak najszybciej przesadzić roślinę do świeżej gleby. Po wyjęciu paproci ze starej skrzynki dokładnie oczyść z ziemi jej korzenie i usuń wszystkie zgniłe części. Pozbądź się również pożółkłych liści. Paprotkę umieść w nowej donicy, wypełnionej solidnym drenażem i odpowiednią glebą. Do podłoża można dodać także hydrożel lub specjalne krążki, które magazynują wodę i oddają ją stopniowo.

Czy paproć jest trująca?

Większość paproci, które uprawiamy w domach to w pełni bezpieczne rośliny, które nie są trujące ani dla ludzi, ani dla zwierząt.

Warto zainwestować trochę czasu w pielęgnację kapryśnych paproci. Odwdzięczą się nie tylko pięknym wyglądem, ale również korzystnym wpływem na otoczenie. Paprocie mają zdolność pochłaniania szkodliwych substancji, znakomicie nawilżają powietrze, a nawet są w stanie zneutralizować szkodliwe promieniowanie telewizora i komputera.