Olejowanie drewna – FAQ, czyli 13 najczęściej zadawanych pytań

Olejowanie drewna jest współcześnie jedną z chętniej wybieranych metod konserwacji drewna naturalnego. Jednocześnie wokół tego tematu narosło wiele niedopowiedzeń. Zastanawiasz się, jak często należy powtarzać olejowanie? Czy po stosowaniu oleju do drewna może dojść do samozapłonu? Czy olejowane powierzchnie drewniane można lakierować, bejcować lub woskować? Chcesz wiedzieć, ile schnie olej do drewna? Dlaczego olejowana powierzchnia jest klejąca? Rozwiewamy wątpliwości, odpowiadając na najczęściej zadawane pytania dotyczące olejowania drewna.

Pytanie 1.

Czy olejowanie drewna wewnątrz różni się od olejowania drewna na zewnątrz?

Olejowanie drewna wewnątrz, a więc zastosowanego w pomieszczeniach, nie różni się znacząco od olejowania drewna na zewnątrz, czyli np. tarasów, mebli ogrodowych czy elementów małej architektury ogrodowej. W obu przypadkach można zastosować dokładnie te same produkty i techniki, a więc wysokiej jakości specjalistyczne oleje do drewna, które po rozprowadzeniu po powierzchni drewna wnikają w głąb jego struktury. Ze względu na fakt, że drewniane elementy stosowane na zewnątrz są bardziej narażone na bezpośrednie działanie promieni słonecznych, wilgoci, mrozu czy wysokich temperatur, można je jednak przed olejowaniem dodatkowo zabezpieczyć bezbarwnym impregnatem.

Taki preparat sprawi, że drewno zyska ochronę przed rozwojem mikroorganizmów takich jak glony czy grzyby (pleśnie). Czy do olejowania drewna na zewnątrz stosuje się specjalne oleje? Nie – naturalny olej do drewna, np. lniany, sprawdzi się zarówno w pomieszczeniach, jak i na tarasie czy w ogrodzie. Do olejowania desek tarasowych, które narażone są uszkodzenia mechaniczne, warto wybierać jednak oleje do drewna z utwardzającymi się żywicami (podobnie jak w przypadku podłóg w salonie czy sypialni). Chcąc zabezpieczyć olejowaną powierzchnię wykonaną z miękkich gatunków drewna, np. sosnową, można wykończyć ją również woskiem do drewna.

Pytanie 2.

Olejowanie drewna – jak często trzeba je powtarzać?

Olejowane powierzchnie drewniane, aby zachowały swój głęboki kolor, matowe, gładkie wykończenie i elegancki wygląd, muszą być regularnie odnawiane. Jak często należy wykonywać odświeżające, pielęgnacyjne olejowanie drewna? Przeważnie producenci zaznaczają, że najlepsze efekty można uzyskać, nakładając olej na drewno co najmniej raz w roku. Nie ma jednak jednej zasady, która określałaby, jak często olejować należy elementy drewniane. Częstotliwość tego zabiegu uzależniona jest przede wszystkim od tego, w jakim stopniu używane jest na co dzień drewno. Podłogi w pomieszczeniach często uczęszczanych, np. w salonie, sypialni, kuchni czy łazience, a także w przestrzeniach biurowych w pracy powinno się olejować co najmniej raz w roku, a nawet – o ile widoczne jest zużycie powierzchni – dwa razy do roku.

Kliknij i zobacz >> więcej olejów do impregnacji drewna

Jak często olej do drewna nakładać na drewniane blaty kuchenne? Elementy te, które szczególnie narażone są na kontakt z wilgocią, wysoką temperaturą oraz brudzącą żywnością, należy olejować średnio co pół roku (6 miesięcy). Podobnie z meblami drewnianymi mocno eksploatowanymi każdego dnia, np. stołem czy krzesłami. W przypadku mebli olejowanych takich jak półki, komody, szafy itp. czynność tę można spokojnie powtarzać raz do roku, a nawet rzadziej.

Aby sprawdzić, czy drewno nadal chronione jest przez olej, wystarczy wykonać test kropli, a więc zmoczyć delikatnie drewno. Gdy na powierzchni utrzymują się krople wody – można jeszcze poczekać z olejowaniem. W sytuacji gdy wilgoć wnika w jego strukturę, należy wykonać pielęgnacyjne olejowanie. Warto też pamiętać, że producenci najczęściej zalecają, aby pierwszą pielęgnację wykonać stosunkowo szybko, np. po kwartale (3 miesiącach), a dopiero kolejne z częstotliwością raz lub dwa razy do roku. Więcej o olejowaniu blatu przeczytasz w artykule „Olejowanie blatu drewnianego krok po kroku”.

Pytanie 3.

W jakiej temperaturze wykonywać olejowanie drewna?

Przy olejowaniu drewna ważne jest nie tylko, aby odpowiednio przygotować powierzchnię i wybrać specjalistyczny preparat, ale także, aby zabieg przeprowadzić we właściwych warunkach. Co dokładnie to oznacza? Stosując naturalny, o niestabilnej konsystencji środek, jakim jest olej do drewna, należy przede wszystkim olejować przy odpowiedniej temperaturze powietrza. Dlaczego jest to tak ważne? Olej do drewna, np. lniany bez dodatków czy też z dodatkiem żywic naturalnych, może zmieniać swoją gęstość, a przez to właściwości nakładania przy zbyt niskiej lub zbyt wysokiej ciepłocie powietrza. W jakiej temperaturze olejowanie drewna będzie zatem najbardziej efektywne?

Niezależnie, czy olejować zamierzamy drewno wewnątrz domu (np. meble, podłogi lub blat kuchenny), czy też na zewnątrz (np. deski tarasowe, meble ogrodowe, elementy małej architektury) najlepiej do pracy zabrać się, gdy temperatura oscyluje między ok. 10 a 30 stopniami Celsjusza. Przy niższej ciepłocie olej gęstnieje podobnie jak masło i jest trudny w rozprowadzaniu. Przy zbyt upalnej pogodzie olej nałożony na powierzchnię drewnianą może zbyt szybko przesychać, tworząc trudne w usunięciu i nieestetyczne błyszczące plamy. Warto pamiętać, że informacji o optymalnej temperaturze do nakładania oleju, a więc temperaturze stosowaniu oleju, każdorazowo najlepiej szukać na etykiecie produktu, który zamierzamy użyć. Niektóre oleje do drewna dobrze zachowują się nawet przy 5 stopniach Celsjusza, inne zaś dopiero powyżej 10 czy 15 stopni.

Pytanie 4.

Czy olejowanie zmienia kolor drewna?

Wiele osób zastanawia się, czy olejowanie drewna zmienia kolor, a także czy olejowanie przyciemnia drewno. Wątpliwości w tym przypadku są słuszne, ponieważ olej jest preparatem, który – wnikając w strukturę drewna – rzeczywiście przyciemnia jego naturalną barwę. Suche, wyszlifowane i odpylone drewno przygotowane do olejowania jest zazwyczaj zdecydowanie jaśniejsze niż po konserwacji zarówno olejem, jak i lakierem czy lazurą. Olejowanie sprawia, że drewniane elementy nie tylko zyskują ochronę przed wilgocią, ale także głębię koloru naturalnego.

Chcąc uzyskać bardzo jasne drewno po olejowaniu, np. sosnowe czy dębowe, można wykonać dwie czynności. Po pierwsze, drewno przez olejowaniem można zabejcować na biało lub wyługować, a dopiero po całkowitym wyschnięciu zaolejować. Efekt, który uzyskamy, nazywany bywa wybielaniem drewna czy też drewnem „wypranym”.

Inną metodą jest zastosowanie oleju barwionego np. białego oleju do drewna czy też szarego oleju do drewna. W preparacie tym, oprócz oleju naturalnego bez protein (a więc przeznaczonego stricte do konserwacji drewna) i opcjonalnie utwardzaczy żywicznych znajdują się naturalne pigmenty barwiące. Sposób ten jest łatwiejszy niż ługowanie/bejcowanie oraz olejowanie, ponieważ stosując jeden środek można uzyskać efekt i ochrony przed wilgocią, i walory dekoracyjne. Co ważne, barwiące oleje do drewna dostępne są w szerokiej palecie kolorów zarówno imitujących znane gatunki drewna, np. orzech włoski, buk, sosna, jak również nadających drewnu nienaturalne barwy takie jak np. niebieski, zielony, czerwony czy żółty.

Pytanie 5.

Czy olejowane drewno można bejcować, lakierować, malować lub woskować?

Olejowanie jest efektywną formą konserwacji drewna i jako takie nie wymaga dodatkowej warstwy lakieru czy farby. Odpowiedzią na pytanie, czy olejowane drewno można lakierować lub malować, jest więc nie. Dlaczego nie powinno się malować drewna olejowanego? Ponieważ nie ma takiej potrzeby. Na drewnie olejowanym, a więc zabezpieczanym specjalnym olejem do powierzchni drewnianych, nie tworzy się warstwa tzw. filmu jak w przypadku farby czy lakieru. Olej wnika w głąb drewna, a jego pozostałości na powierzchni powinny zostać usunięte podczas polerowania. Co więcej, nakładanie lakierów czy farb na zaolejowane drewno mija się z celem – tłuszcz, jakim jest olej, nie zwiąże prawidłowo z tymi środkami powłokotwórczymi. Chcąc polakierować olejowane niegdyś drewno, należy je wyszlifować lub zastosować tzw. zmywacz do drewna olejowanego. Następnie powinno się zastosować tzw. grunt odcinający, a dopiero po jego wyschnięciu wybrany lakier czy farbę.

Czy olejowane drewno można bejcować? W tym przypadku odpowiedzią jest również słowo „nie”. Na zaolejowane już drewno nie powinno się nakładać bejcy. Ten płynny, stworzony na bazie wody środek barwiący nie będzie miał szans wniknąć w drewno, które wcześniej zostało zabezpieczone przed wilgocią. Można natomiast zastosować odwrotną kolejność, a więc najpierw bejcowanie, a później olejowanie.

Czy olejowane drewno można woskować? Tutaj w końcu można odpowiedzieć „tak”. Woskowanie olejowanych powierzchni drewnianych jest nawet wskazane w przypadku elementów mocno eksploatowanych czy wystawionych na silne działanie wilgoci, np. desek tarasowych czy podłogi w salonie. Zamiast olejować i woskować drewno, można zastosować wysokiej jakości olejo-wosk.

Pytanie 6.

Na czym polega olejowanie drewna na gorąco?

Olejowanie drewna na gorąco to temat, o którym nadal niewiele wiemy. Dlaczego? Ta tradycyjna metoda konserwacji drewna współcześnie najczęściej stosowana jest bowiem przez specjalistyczne firmy parkieciarskie lub stolarzy. Na czym polega? Olej lniany do drewna, a więc pozbawiony protein, jest podgrzewany do temperatury około 80 stopni Celsjusza, a następnie gorący nanoszony na powierzchnię, którą chcemy zaimpregnować. Ciepły olej – zdaniem fachowców – lepiej i głębiej wnika w strukturę drewna, przez co jest ono skuteczniej chronione. Jak olejować drewno na gorąco? Zabieg ten można przeprowadzić samodzielnie lub wynająć do tego ekipę, która zastosuje specjalny thermopad.

W pierwszym przypadku, a więc samodzielnego olejowania na gorąco, powinno się olej podgrzać w kąpieli wodnej do temperatury około 60-80 stopni Celsjusza. Należy uważać, aby nie zagotować oleju, a więc nie doprowadzić do jego wrzenia, ponieważ traci wtedy swoje właściwości. Ciepły olej, najlepiej w rękawicach ochronnych, powinno się następnie nanieść na drewno np. pędzlem, wałkiem do malowania czy też szmatką. Firmy, które zajmują się olejowaniem drewna na gorąco stosują natomiast specjalistyczne urządzenie, jakim jest thermopad. Jest to polerka z miękką nakładką (tzw. padem) oraz dmuchawą z nagrzewnicą, która olej naniesiony na podłogę podgrzewa do wymaganej temperatury i wciera go w głąb drewna. Warto wiedzieć, że po kilkukrotnym olejowaniu podłogi na gorąco thermopadem konieczne jest wykończenie powierzchni woskiem.

Pytanie 7.

Czy olejowanie mebli ogrodowych to dobry pomysł?

Olejowanie w Polsce kojarzone jest głównie z zabezpieczaniem drewna na podłogach w domu. Niewiele osób wie, że sposób ten doskonale nadaje się również do konserwacji przedmiotów i elementów budowlanych wykonanych z drewna znajdujących się na świeżym powietrzu. Co więcej, jest to jedna z najstarszych metod zabezpieczania drewna i od wieków stosowana była zarówno we wnętrzach, jak i na zewnątrz. O czym zatem należy pamiętać podczas olejowania mebli ogrodowych?

Najważniejsze jest, aby wybrać wysokiej jakości olej do drewna. Nowe meble ogrodowe wykonane z tzw. surowego drewna, wystarczy dokładnie odpylić i wyczyścić, a następnie nakładać olej zgodnie z instrukcją producenta. Meble, które wcześniej były olejowane, najlepiej umyć, wysuszyć i dopiero olejować. Istotne jest, aby olejowanie mebli ogrodowych wykonywać w bezdeszczowy i ciepły dzień. Idealną temperaturą do tego typu operacji jest około 10-20 stopni (minimum 5, maksimum 30). Trzeba też pamiętać o regularnym, co najmniej raz w roku, olejowaniu, dzięki któremu meble ogrodowe będą odporne na działanie wody.

Pytanie 8.

Czy po olejowaniu drewna może dojść do samozapłonu?

Jedną z opinii na temat oleju do drewna dotyczy możliwości samozapłonu tkanin, wałków i pędzli, którymi był on nakładany na drewno. Czy jest prawdziwa? Jak najbardziej – nasączone olejem tkaniny, wałki i włosie pędzli mogą przy kontakcie z powietrzem samoistnie się zapalić. Z tego względu, wykonując olejowanie drewna samodzielnie, należy po zakończeniu prac narzędzia, które stosowaliśmy do olejowania, zamoczyć. Powinno się też bardzo uważać, aby przypadkowo zachlapanych olejem tkanin, np. ubrań roboczych nie wystawiać na działanie promieni słonecznych czy bardzo wysokiej temperatury. Ciepło i nasłonecznienie mogą dodatkowo przyspieszyć proces samozapłonu oleju do drewna.

Pytanie 9.

Jak usunąć olej z drewnianej podłogi?

Czy raz olejowane drewno trzeba już zawsze odświeżać przez kolejne nakładanie oleju? Jest to najlepsza i najłatwiejsza droga do uzyskania efektownej powierzchni drewnianej, ale nie jedyna. Zanim olejowane powierzchnie podda się zabiegom malowania czy lakierowania, konieczne jest usunięcie oleju z drewna. Możliwe jest to przez zastosowanie specjalistycznego środka chemicznego. Czym zmyć olej do drewna? Najlepiej sięgnąć po środek dostępny w sklepach z chemią budowlaną, który potocznie nazywany bywa zmywaczem do oleju do drewna czy też zmywaczem do olejowanego drewna.

Po takim zabiegu drewno pozbawione jest ochrony przed wilgocią i wnikaniem brudu do porów drewna, dlatego konieczne jest zastosowanie produktu konserwującego, np. lakieru, wosku czy też ponownie oleju. Bardzo ważne jest, aby nie pomylić mydła do drewna olejowanego ze zmywaczem do drewna olejowanego. Są to dwa różne środki, przy czym pierwszy jest łagodniejszy – jedynie czyści powierzchnie olejowane, nie pozbawiając ich ochrony jak w przypadku zmywacza. Drugi produkt, a więc rozpuszczalnikowy zmywacz do podłóg olejowanych, sprawia, że drewno zostaje odtłuszczone.

Pytanie 10.

Ile schnie olej do drewna?

Olejowanie jest metodą zabezpieczenia drewna, która podobnie jak lakierowanie, wymaga cierpliwości. Jaki jest średni czas schnięcia oleju do drewna? Przeważnie, po nałożeniu oleju, jego wchłonięciu i wypolerowaniu, powłoka jest sucha po około 10 godzinach – czasami okres ten się skraca, np. do 5 godzin, a czasami wydłuża np. do ok. 12 godzin. Od czego zależy czas schnięcia olejowanej powierzchni drewnianej? Tutaj kluczowe są warunki, jakie panują w pomieszczeniu czy na zewnątrz (przy olejowaniu tarasu czy mebli ogrodowych). Optymalne warunki, a więc takie, w których drewno wyschnie najszybciej, to temperatura ok. 20 stopni Celsjusza oraz wilgotność 45-55%. Jeżeli jest chłodniej lub bardziej wilgotno, czas ten ulegnie wydłużeniu.

Oczekiwanie na suchą powłokę po olejowaniu może być też uzależnione od gatunku drewna. Dłużej schnąć będą także twarde gatunki drewna bogate w substancje oleiste, np. cedr czy teak, a także drewno żywiczne, ale miękkie, np. sosna, świerk czy jodła. Informacji o optymalnym czasie schnięcia oraz możliwości nałożenia kolejnej warstwy oleju i eksploatacji elementów drewnianych po olejowaniu należy zawsze szukać na etykiecie produktu. Przeważnie zalecają oni odczekanie co najmniej doby przed użytkowaniem, a około tygodnia przed ułożeniem np. na podłodze dywanu czy postawieniu dużych mebli. Dlaczego? W innym przypadku miejsca, w których będą one zasłaniać posadzkę, mogą odbarwić się inaczej niż reszta podłogi.

Pytanie 11.

Dlaczego podłoga po olejowaniu jest klejąca?

Nie właściwie przeprowadzone olejowanie może skutkować nie pięknym satynowym błyskiem drewna, ale błyszczącymi, trudnymi w usunięciu plamami. Jak wykonać olejowanie drewna, aby podłoga po olejowaniu nie była klejąca? Istotne jest dokładne stosowanie się do wytycznych producenta, który na etykiecie lub w karcie produktu powinien napisać, jak krok po kroku nanieść olej. Przeważnie stosuje się następujący schemat – na wyszlifowaną, odpyloną i suchą powierzchnię drewna nakłada się olej szmatką, pędzlem, wałkiem lub specjalną pacą. Po kilku minutach (koniecznie sprawdzić w instrukcji producenta) nadmiar oleju, który nie wchłonął się w strukturę drewna, należy zebrać i wytrzeć powierzchnię do sucha, czyli wypolerować. Czynność powtórzyć. O olejowaniu podłogi więcej przeczytasz w tekście „Olejowanie podłogi krok po kroku – praktyczny poradnik krok po kroku”.

Klejąca powłoka na olejowanej podłodze czy też błyszczące plamy są najczęściej wynikiem nałożenia zbyt dużej ilości oleju i pozostawienia jego pozostałości bez wycierania do sucha. W takim przypadku olej będzie wysychał bardzo powoli, zmieniając swoją konsystencję na gęstszą i bardziej klejącą. Przyczyną klejącej podłogi po olejowaniu może być także niewłaściwe wyczyszczenie powierzchni drewna wcześniej lakierowanego przed zabiegiem. Olej do drewna wejdzie w reakcję z resztkami lakieru do drewna, tworząc nieestetyczną, klejąca powłokę.

Pytanie 12.

Czy olej do drewna jest bezpieczny dla dzieci?

Olejowanie mebli jest tradycyjną metodą zabezpieczania drewna. Przez wieki – mimo rozwoju technologii – metoda ta nie uległa znacznym zmianom. Do konserwacji drewna nadal używa się naturalnych olejów (przeważnie lnianego bez dodatków lub lnianego z dodatkiem oleju tungowego). Niektóre produkty wzbogacane są o utwardzające powłokę żywice i barwiące pigmenty, które również są pochodzenia naturalnego. Jeżeli w składzie nie ma innych, syntetycznych dodatków, można z powodzeniem zastosować olej do drewna do olejowania mebli, podłóg, boazerii czy nawet zabawek w pokoju dziecięcym. Co więcej, wysokiej jakości naturalny olej do drewna może być bezwonny (produkty bez żywic) lub pachnieć lasem – przy czym zapach ten zwietrzeje po kilku dniach i nie stanowi zagrożenia dla najmłodszych.

Pytanie 13.

Jaki olej do drewna sosnowego, dębowego i egzotycznego wybrać?

Olejowanie drewna sosnowego, olejowanie drewna dębowego czy olejowanie drewna egzotycznego powinno się przeprowadzać różnego typu olejami do drewna. Dlaczego? Drewno poszczególnych gatunków drzew różni się od siebie zawartością naturalnych żywic, a także strukturą. W efekcie jedne wchłaniają większe, a inne mniejsze ilości oleju. Jaki olej do drewna egzotycznego, a jaki olej do drewna iglastego? W pierwszym przypadku najlepiej sprawdzi się produkt o mniejszej zawartości żywic – drewno egzotyczne samo w sobie jest bardzo twarde i nie potrzebuje dodatkowego utwardzania. Do miękkich podłóg z drewna iglastego, w tym niedrogich i popularnych podłóg sosnowych, powinno się natomiast wybrać olej do drewna iglastego, w którym znajdziemy zwiększoną ilość utwardzających się żywic.

Jaki olej do drewna dębowego? Dębina jest sama w sobie twarda, dlatego najlepiej zastosować olej do drewna liściastego lub do bezbarwny olej do drewna egzotycznego. Decydując się na wybór konkretnego preparatu, najlepiej wczytać się w informacje producenta co do zastosowania. Po co? Wielu z nich wypuszcza na rynek oleje do drewna uniwersalne, a więc takie, które można z powodzeniem stosować na każdym drewnie. Chcesz wiedzieć więcej o rodzajach olejów do drewna? Zobacz artykuł „Olej do drewna – jaki preparat do olejowania drewna wybrać? Przydatne wskazówki”.

Podobają Ci się olejowane podłogi, blaty lub meble, ale masz wątpliwości dotyczące tej techniki konserwacji drewna? Zastanawiasz się, jak długo schnie olej, jaki preparat użyć do konkretnego gatunku drewna lub czym jest olejowanie na gorąco? Zobacz nasze odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące olejowania drewna.